Dù có một số yếu tố cơ bản giúp lý giải nghịch lý giữa nhu cầu quặng sắt mạnh và sự suy yếu của sản phẩm được tạo ra từ nguyên liệu này, sự khác biệt lớn nhất có lẽ nằm ở yếu tố tâm lý thị trường.

Giá quặng sắt hiện được nâng đỡ bởi kỳ vọng của giới giao dịch rằng Bắc Kinh sẽ tiếp tục tung thêm các biện pháp kích thích cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, và cuối cùng nhu cầu thép sẽ phục hồi.

Sản lượng thép suy giảm do chi phí tăng và nhu cầu yếu

Sản lượng thép sụt giảm khi các nhà máy khó duy trì lợi nhuận trong bối cảnh chi phí đầu vào tăng và nhu cầu từ lĩnh vực xây dựng – thị trường chủ chốt – vẫn trầm lắng.

Trung Quốc, quốc gia sản xuất hơn một nửa lượng thép toàn cầu, ghi nhận sản lượng tháng 10 đạt 72 triệu tấn, giảm 2% so với tháng 9 và giảm 12,1% so với cùng kỳ 2024, theo số liệu công bố ngày 14/11.
Trong 10 tháng đầu năm, sản lượng đạt 817,87 triệu tấn, giảm 3,9% so với cùng kỳ năm ngoái.

Điều này có nghĩa để đạt mốc 1 tỷ tấn trong năm nay, sản lượng hai tháng cuối năm phải đạt tổng cộng 182,13 triệu tấn, tương đương khoảng 91 triệu tấn trong tháng 11 và 12.

Tuy nhiên, khả năng sản lượng vượt 75 triệu tấn mỗi tháng trong giai đoạn này là rất thấp, đồng nghĩa sản lượng cả năm nhiều khả năng chỉ ở mức khoảng 970 triệu tấn.

Sản lượng thép Trung Quốc lần gần nhất dưới 1 tỷ tấn là năm 2019, với 996 triệu tấn.

Nhập khẩu quặng sắt hướng tới mức cao lịch sử

Trái ngược với xu hướng của ngành thép, nhập khẩu quặng sắt lại đang trên đà vượt mức kỷ lục 1,24 tỷ tấn thiết lập năm 2024.
Trong 10 tháng đầu năm, nhập khẩu đạt 1,03 tỷ tấn; điều này đồng nghĩa chỉ cần nhập hơn 210 triệu tấn trong hai tháng cuối năm, Trung Quốc sẽ lập kỷ lục mới.

Triển vọng tháng 11 khá tích cực: DBX Commodities ước tính lượng hàng về cảng đạt 116,5 triệu tấn, trong khi Kpler thậm chí dự báo tới 120,6 triệu tấn.

Câu hỏi đặt ra: Vì sao nhập khẩu mạnh như vậy trong khi ngành thép lại gặp khó?

Tồn kho và giá cả

Một lý do cơ bản là Trung Quốc đang tái xây dựng tồn kho. Lượng quặng sắt lưu kho tại các cảng – theo SteelHome – đã tăng tuần thứ 8 liên tiếp, lên 139,6 triệu tấn trong tuần kết thúc ngày 14/11.
Con số này cao hơn 7,3% so với mức thấp nhất trong 18 tháng là 130,1 triệu tấn vào đầu tháng 8, nhưng vẫn thấp hơn mức 150,7 triệu tấn cùng kỳ năm ngoái.

Điều đó cho thấy còn dư địa để tiếp tục tích trữ trong thời gian tới, đặc biệt nếu giá duy trì ổn định.
Hợp đồng quặng sắt giao dịch tại Singapore kết phiên ở mức 104,6 USD/tấn hôm thứ Ba (18/11) và gần như đi ngang trong vùng 100–108 USD/tấn từ đầu tháng 8 đến nay.

Giá ổn định có thể hỗ trợ lực mua, nhưng không đủ mạnh để giải thích xu hướng nhập khẩu tăng vọt, nhất là khi thị trường tin rằng giá quặng sắt có thể giảm trong năm 2026 khi mỏ Simandou khổng lồ tại Guinea tăng sản lượng.

Tâm lý lạc quan dẫn dắt thị trường

Lập luận dựa trên các yếu tố cơ bản không thật sự thuyết phục. Điều đó cho thấy động lực chính nhiều khả năng là tâm lý thị trường.

Một ví dụ là cuộc phỏng vấn gần đây với Bộ trưởng Tài chính Lan Foan.
Ông cho biết Trung Quốc sẽ tăng cường chính sách tài khóa, sử dụng các công cụ như ngân sách, thuế, trái phiếu chính phủ và chuyển giao tài chính để hỗ trợ ổn định cho phát triển kinh tế – xã hội.

Điều này tạo ra kỳ vọng rằng nỗ lực kích thích của Bắc Kinh cuối cùng sẽ đem lại hiệu quả, thúc đẩy nhu cầu quặng sắt.
Trong khi đó, sản xuất thép phản ánh thực tế rằng các biện pháp hỗ trợ hiện chưa tạo ra thay đổi đáng kể.

Quan điểm nêu trong bài là của tác giả của Reuters