Tại chương trình Data Talk | The Catalyst: Vận tải biển & cảng biển sau cơn sóng thuế quan - Động lực nào còn lại cho năm 2026? ông Huỳnh Anh Huy, CFA – Giám đốc Phân tích, CTCP Chứng khoán Kafi, đã chỉ rõ những yếu tố có thể tác động mạnh mẽ đến lợi nhuận của các doanh nghiệp logistics và cảng biển trong năm 2026.

Trong đó, ông nhận định yếu tố tác động ngắn hạn và rõ nét nhất tới hoạt động kinh doanh của ngành cảng biển và logistics là chi phí đầu vào, đặc biệt là giá nhiên liệu. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý giá nhiên liệu trong năm tới không phải là yếu tố đáng lo ngại. 

“Chúng ta có thể thấy rõ vừa qua, giá dầu chỉ dao động quanh 60 USD/thùng trong một khoảng thời gian dài. Trong bối cảnh Mỹ quan tâm tới kiểm soát lạm phát và có dư địa hạ lãi suất để kích thích kinh tế, giá dầu nhiều khả năng tiếp tục được kiểm soát ở mức thấp. Điều này giúp giảm áp lực chi phí và hạn chế tác động tiêu cực tới biên lợi nhuận của doanh nghiệp cảng biển và logistics trong năm 2026”, ông Huy nói.

Bên cạnh đó, ông Huy cho rằng yếu tố cạnh tranh trong ngành cũng không tạo ra biến động lớn đối với lợi nhuận, đặc biệt ở mảng cảng biển. Đây là lĩnh vực mang tính đặc thù cao, trong đó lợi thế cạnh tranh chủ yếu phụ thuộc vào vị trí. Với các cụm cảng và doanh nghiệp đã sở hữu vị trí thuận lợi, hệ thống cảng được hình thành và vận hành ổn định, vị thế cạnh tranh gần như đã được xác lập, do đó rủi ro từ cạnh tranh không quá lớn.

Yếu tố thứ ba tác động tới lợi nhuận của doanh nghiệp cảng biển được ông Huy đưa ra là sản lượng, gắn chặt với nhu cầu xuất nhập khẩu của Việt Nam và sự dịch chuyển của các tuyến vận tải hàng hoá quốc tế. 

Theo ông, sau các chính sách thuế quan của Tổng thống Trump, nhiều báo cáo vận tải quốc tế cho thấy các tuyến đường hàng hải đang mang tính cục bộ hơn trong khu vực Đông Nam Á. Lưu lượng hàng hoá đi Mỹ có xu hướng giảm, nhưng nhu cầu trên các tuyến nội Á và các tuyến đường biển đi EU lại gia tăng, qua đó bù đắp phần sụt giảm. Đây được xem là cơ hội cho những doanh nghiệp cảng biển biết nắm bắt kịp thời xu hướng dịch chuyển này để cải thiện sản lượng và nâng cao vị thế.

Chuyên gia đến từ Chứng khoán Kafi cũng nhấn mạnh mảng tạo vận tải hiện vẫn ghi nhận nhu cầu ở mức cao, cho thấy tiềm năng tăng trưởng còn lớn. Dù sức hút của thị trường khiến mức độ cạnh tranh ngày càng gay gắt, song xét về tiềm năng, đây vẫn là lĩnh vực có nhiều dư địa phát triển đối với các doanh nghiệp cảng biển và logistics trong thời gian tới.

Những chỉ báo tác động tới cổ phiếu cảng biển năm 2026

Chia sẻ thêm về những chỉ báo mà nhà đầu tư cầu theo dõi để nhận diện và bám sát triển vọng ngành trong năm 2026, ông Huỳnh Anh Huy nêu ra ba chỉ báo chính.

Trong đó, ông cho rằng chỉ báo dễ tiếp cận nhất, có mức độ tương quan cao với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng như diễn biến giá cổ phiếu, là chỉ số giá cước vận tải biển. Đây là chỉ số mang tính quốc tế, phản ánh trực tiếp nhu cầu vận tải hàng hoá toàn cầu, qua đó cho thấy nhu cầu của các tuyến hàng hải liên quan đến Việt Nam cũng như hệ thống cảng biển trong nước.

Tiếp đó, ông Huy nhấn mạnh vai trò của chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) với ý nghĩa mang tính dài hạn hơn. Chỉ số này phản ánh xu hướng mua sắm nguyên vật liệu, mở rộng sản xuất của doanh nghiệp. Khi PMI tăng và duy trì trên ngưỡng 50, điều đó cho thấy nhu cầu sản xuất đang cải thiện, kéo theo sự gia tăng nhập khẩu nguyên liệu trước, sau đó là xuất khẩu thành phẩm trong vòng một đến hai quý tiếp theo. 

Theo chuyên gia, những giai đoạn PMI của Việt Nam đạt quanh mức 55 đã từng tạo hiệu ứng tích cực rõ rệt đối với hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp cảng biển.

Ông Huỳnh Anh Huy cho biết giai đoạn 2022 - 2023 ghi nhận nhiều thời điểm chỉ số PMI ở mức thấp, phản ánh sự suy giảm của hoạt động sản xuất. Ông cũng dẫn lại diễn biến của chỉ số giá cước vận tải biển quốc tế để cho thấy mối tương quan với nhóm cổ phiếu cảng biển. 

Theo ông Huy, khi giá cước vận tải đạt đỉnh vào năm 2022, nhiều cổ phiếu niêm yết trong ngành như VSC hay GMD đã tăng mạnh. Ngược lại, khi giá cước giảm, nhóm cổ phiếu cảng biển cũng điều chỉnh theo xu hướng tương đồng. 

Giá cước vận tải dù không tác động trực tiếp tới doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp cảng, nhưng lại tạo hiệu ứng tâm lý lớn đối với thị trường chứng khoán. Khi giá cước tạo đáy và bước vào chu kỳ phục hồi, hoạt động kinh doanh của ngành cũng như giá cổ phiếu bắt đầu cải thiện trở lại. Vì vậy, theo ông Huy, đây là chỉ số quan trọng nhà đầu tư nên theo dõi khi quan tâm tới ngành cảng biển.