Vụ sa thải gây sốc

Hôm 1/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã sa thải Cục trưởng Cục Thống kê Lao động (BLS) Erika McEntarfer, chỉ vài giờ sau khi báo cáo việc làm tháng 7 khiến ông chủ Nhà Trắng và thị trường tài chính thất vọng.

Trong một bài đăng trên nền tảng Truth Social, ông Trump viết: “Tôi vừa nhận thông báo rằng số liệu việc làm của đất nước chúng ta được tạo ra bởi một quan chức do ông Biden bổ nhiệm, Tiến sĩ Erika McEntarfer...”

“Bà ta, Cục trưởng Cục Thống kê Lao động, đã từng làm giả số liệu việc làm trước cuộc bầu cử để cố gắng tăng cơ hội chiến thắng cho bà Kamala Harris”, vị tổng thống nhấn mạnh.

“Chúng ta cần số liệu việc làm chính xác. Tôi đã chỉ đạo các cấp dưới sa thải người này, một quan chức được ông Biden bổ nhiệm vì mục đích chính trị, ngay lập tức. Một người có năng lực và trình độ hơn sẽ thay thế bà ta”, ông tiếp tục.

Chia sẻ với CNBC, một phát ngôn viên của BLS cho hay: “Chúng tôi có thể xác nhận rằng Cục trưởng Erika McEntarfer đã bị sa thải hôm nay. Phó Cục trưởng William Wiatrowski sẽ giữ chức quyền Cục trưởng”.

BLS là cơ quan thuộc Bộ Lao động Mỹ, do Bộ trưởng Lori Chavez-DeRemer lãnh đạo. Bà Chavez-DeRemer là quan chức do ông Trump bổ nhiệm.

Động thái gây sốc này diễn ra cùng ngày BLS báo cáo nền kinh tế Mỹ chỉ tạo thêm 73.000 việc làm phi nông nghiệp trong tháng 7, thấp hơn kỳ vọng của thị trường.

Đồng thời, BLS còn điều chỉnh giảm mạnh mức tăng việc làm của hai tháng trước đó, khiến số liệu giảm tổng cộng 258.000 so với ước tính ban đầu. Sau các điều chỉnh, mức tăng việc làm trung bình trong ba tháng qua chỉ đạt 35.000.

Trong những năm gần đây, ông Trump và các nhà lập pháp Đảng Cộng hoà đã nhiều lần chỉ trích BLS về vấn đề thu thập dữ liệu. Đặc biệt, các đợt điều chỉnh số liệu mạnh tay đã trở thành mục tiêu hàng đầu.

Ông Trump lưu ý vào năm ngoái, BLS cũng từng công bố một vài đợt điều chỉnh lớn, khiến mức tăng việc làm trong 12 tháng tính đến tháng 3/2024 lao dốc đến 818.000.

Trong kế hoạch chi tiêu ngân sách năm nay, ông Trump đã đề xuất cắt giảm 8% nhân sự tại BLS, làm dấy lên nghi ngờ về tính chính xác của số liệu thông kê việc làm, giá tiêu dùng và nhiều chỉ báo kinh tế khác. Gần đây, BLS đã phải đưa một lượng lớn dữ liệu ước tính vào nhiều báo cáo của họ.

“Những con số quan trọng như thế này phải công bằng và chính xác, chúng không thể bị thao túng vì mục đích chính trị. McEntarfer nói rằng Mỹ chỉ có 73.000 việc làm mới (thật sốc!).

Nhưng quan trọng hơn, họ đã mắc một sai lầm lớn khi giảm số liệu hai tháng trước đó đến 258.000. Những điều tương tự đã xảy ra trong nửa đầu năm nay, luôn theo chiều hướng tiêu cực”, vị tổng thống viết tiếp.

Trước báo cáo việc làm tháng 7, ông Trump đã nhiều lần nhấn mạnh sức mạnh của thị trường lao động. Sau khi số liệu ban đầu của tháng 6 được công bố, Nhà Trắng từng đưa ra một tuyên bố, gọi đó là “cú bùng nổ của tháng 6”.

Phản ứng của thị trường

Báo cáo việc làm tháng 7 yếu kém đã khiến thị trường lao dốc. Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones mất hơn 500 điểm và Nasdaq Composite sụt hơn 2%. Lợi suất trái phiếu kho bạc cũng giảm.

Chia sẻ về những diễn biến vừa qua, ông Peter Mallouk, CIO của Creative Planning, cho hay: “Tôi không thể tin vào những gì mình vừa thấy. Chuyện này không lành mạnh.

Chúng ta không thể sa thải một người đã phục vụ dưới nhiều chính quyền ở nhiều vị trí khác nhau chỉ vì bạn không thích những con số đó”.

Ông William Beach, quan chức được ông Trump bổ nhiệm vào năm 2017 và là người tiền nhiệm của bà McEntarfer tại BLS, cũng chỉ trích gay gắt việc sa thải nữ lãnh đạo này.

“Động thái sa thải Tiến sĩ Erika McEntarfer, người kế nhiệm tôi làm Cục trưởng BLS, hoàn toàn vô căn cứ. Điều này sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm và làm suy yếu sứ mệnh thống kê của cục”, ông Beach đăng trên mạng xã hội X.

“Động thái này làm leo thang những cuộc tấn công chưa từng có của Tổng thống Trump vào tính độc lập và toàn vẹn của hệ thống thống kê liên bang”, ông nói thêm trong một tuyên bố.

“Tổng thống Trump đang tìm cách đổ lỗi cho ai đó về những tin tức kinh tế không mong muốn”, ông Beach nhận xét.

Cùng với lời chỉ trích gay gắt nhắm vào bà McEntarfer và BLS, ông Trump đã lần thứ ba trong một ngày tấn công Chủ tịch Fed Jerome Powell. Bản thân ông Powell và nhiều đồng nghiệp tại Fed không muốn hạ lãi suất cho đến khi họ hiểu rõ hơn tác động của thuế quan đến lạm phát.

“Nền kinh tế đang bùng nổ dưới thời đại Trump bất chấp việc Fed cố tình giở trò, lần này là với lãi suất. Họ đã hai lần giảm mạnh lãi suất ngay trước cuộc bầu cử với hy vọng giúp bà Harris đắc cử. Hiểu chuyện này như thế nào đây? Jerome Powell ‘Muộn màng’ cũng nên bị cho ra rìa”, ông Trump viết.

Hôm 30/7, ngân hàng trung ương Mỹ đã quyết định giữ nguyên lãi suất chuẩn trong phạm vi mục tiêu 4,25 - 4,5%. Tuy nhiên, sau báo cáo việc làm yếu kém, các nhà giao dịch đã nâng xác suất hạ lãi suất vào tháng 9 lên cao hơn.