Tín hiệu đáng lo ngại

Thị trường trái phiếu Mỹ đang phát đi tín hiệu ngày một rõ rằng nền kinh tế sẽ giảm tốc. Chính sách thuế quan khó đoán của Tổng thống Donald Trump và làn sóng cắt giảm nhân viên chính phủ đe dọa sẽ kìm hãm tốc độ tăng trưởng.

Kể từ giữa tháng 2 đến nay, các nhà đầu tư đã mạnh tay mua trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn ngắn, khiến lợi suất trái phiếu kỳ hạn hai năm giảm mạnh. Chiến lược này phản ánh kỳ vọng rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất trở lại ngay từ tháng 5 để ngăn nền kinh tế suy yếu.

Ông Gennadiy Goldberg, trưởng bộ phận chiến lược lãi suất Mỹ tại TD Securities, bình luận: “Chỉ mới vài tuần trước, mọi người còn hỏi liệu có phải nền kinh tế đang tăng tốc không. Giờ đây, đột ngột ai cũng nhắc đến rủi ro suy thoái. Thị trường đã chuyển từ phấn khích về tăng trưởng sang tuyệt vọng”.

Sau khi ông Trump chiến thắng cuộc bầu cử tháng 11 năm ngoái, ban đầu nhà đầu tư kỳ vọng nền kinh tế Mỹ sẽ tiếp tục diễn biến vượt trội so với phần còn lại của thế giới như vài năm trước đó. Họ kéo lợi suất tăng mạnh dựa trên dự đoán cả lạm phát và tăng trưởng của Mỹ sẽ nóng lên.

Nhưng kể từ giữa tháng 2, lợi suất trái phiếu kho bạc đã đi xuống trong bối cảnh các chính sách của chính quyền ông Trump khiến niềm tin về kịch bản trên lung lay dữ dội.

Lợi suất kỳ hạn ngắn giảm mạnh hơn kỳ hạn dài, khiến đường cong lợi suất trở nên dốc hơn. Hiện tượng này thường xảy ra khi các nhà đầu tư dự kiến Fed chuẩn bị nới lỏng chính sách tiền tệ để kích thích tăng trưởng, tờ Bloomberg cho hay. 

Nỗi lo lớn nhất của các nhà đầu tư là cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và các nước khác sẽ gây ra cú sốc lạm phát mới và làm đảo lộn chuỗi cung ứng toàn cầu. Tâm lý bi quan đã kích hoạt một cuộc bán tháo trên thị trường chứng khoán Mỹ vào tuần trước và tình trạng này thậm chí vẫn tiếp diễn sau khi ông Trump tạm hoãn thuế quan với một số loại hàng hóa từ Canada và Mexico.

Nỗ lực cắt giảm nguồn tài trợ liên bang và sa thải hàng chục nghìn nhân viên chính phủ của chính quyền ông Trump cũng thúc đẩy tâm lý tiêu cực trên thị trường.

Bà Tracy Chen, nhà quản lý danh mục tại Brandywine Global Investment Management, nhận xét: “Rủi ro suy thoái chắc chắn đã gia tăng bởi trình tự các chính sách của ông Trump - tăng thuế quan trước, cắt giảm thuế trong nước sau”.

Báo cáo việc làm

Dĩ nhiên, các nhà đầu tư trái phiếu cũng có thể sai lầm. Trong vài năm qua, họ từng nhiều lần đặt cược nền kinh tế sẽ xuống dốc nhưng điều ngược lại đã xảy ra.

Và Fed cũng chưa chắc sẽ quyết liệt hành động để ngăn nguy cơ suy thoái. Hôm 7/3, Chủ tịch Fed Jerome Powell tuyên bố ông không thấy cần phải vội nới lỏng chính sách tiền tệ vì nền kinh tế “vẫn đang ở vị thế tốt”.

Tuy nhiên, các dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đang nguội đi ngày càng tăng. Công cụ GDPNow của Fed chi nhánh Atlanta dự đoán GDP Mỹ sẽ tăng trưởng âm trong quý I.

Báo cáo việc làm tháng 2 cung cấp bằng chứng cho thấy thị trường lao động đang suy yếu, với số người thất nghiệp vĩnh viễn tăng lên, số lao động trong biên chế chính phủ sụt giảm và số người làm bán thời gian vì lý do kinh tế tăng vọt.

Ông Edward Harrison, chuyên gia của Bloomberg, đánh giá: “Các chi tiết của báo cáo việc làm tháng 2 tồi tệ hơn nhiều con số tổng quát là Mỹ tạo ra thêm 151.000 công việc… Báo cáo ủng hộ các đợt cắt giảm lãi suất trước đây của Fed, thúc đẩy nỗi sợ suy thoái trong các thị trường và duy trì tâm lý bi quan với giá cổ phiếu, lạc quan với giá trái phiếu tại Mỹ”.

Hướng đi của thị trường trái phiếu sẽ phụ thuộc lớn vào các chính sách của chính quyền ông Trump trong vài tháng tới. Trong cuộc phỏng vấn với Fox News hôm 9/3, ông Trump cảnh báo thuế quan có thể tăng lên theo thời gian.

Vị tổng thống cũng từ chối loại trừ khả năng nền kinh tế sẽ suy thoái, nói rằng các chương trình kinh tế của ông có thể gây ra gián đoạn trong ngắn hạn nhưng chúng sẽ tạo ra sự thịnh vượng cho tương lai.

Khi phóng viên hỏi liệu ông có dự kiến suy thoái sẽ xảy ra trong năm nay hay không, ông Trump đáp: “Tôi ghét dự đoán những chuyện như thế. Nền kinh tế sẽ trải qua giai đoạn chuyển đổi bởi chính quyền của tôi đang làm công việc rất quan trọng”.