Danh xưng Giám đốc Tăng trưởng (CGO) dường như quá "người lớn" với một cậu bé 13 tuổi. Thế nhưng, đó lại là công việc mùa hè của Nam Long, một vị trí đặc biệt được ba em "sắp đặt" như một cách biến kỳ nghỉ thành cơ hội trải nghiệm thực tế. Cuộc trò chuyện với Nam Long và ba em vào một buổi chiều mùa hè tại Hà Nội đã khám phá câu chuyện phía sau chức danh "độc nhất vô nhị" ấy, đồng thời lắng nghe những quan điểm của Long về AI, Blockchain hay thế hệ Gen Alpha.

Cậu bé CGO 13 tuổi và công việc mùa hè

Chào Nam Long, cảm ơn Long và ba Nam đã dành thời gian cho bên chú. Chú và độc giả rất ấn tượng với việc một cậu bé 13 tuổi đã làm CGO. Việc được chú ý sớm hơn các bạn đồng trang lứa như vậy, con có cảm thấy áp lực gì không?

Nam Long: Con không. Con vẫn chơi với bạn như bình thường.

Con nói là vẫn sinh hoạt, chơi với bạn bè như bình thường, vậy chú lại càng tò mò hơn. Nếu cuộc sống vẫn bình thường như vậy thì một ngày của một CGO 13 tuổi sẽ diễn ra cụ thể như thế nào? Nó có khác nhiều so với một người trưởng thành đi làm không, nhất là khi con vẫn còn phải đi học?

Nam Long: Đang hè, con không đi học.

Ba Nam Long: Cái cụm từ CGO này được "thổi phồng" lên rất nhiều. Anh phải nói rõ lại, đây là công việc của Nam Long trong thời gian hè. Là một phụ huynh, anh thấy cháu ở nhà chỉ chơi không hoặc chơi game. Nam Long chơi game rất nhiều. Anh bảo "Ok, thay vì chơi không thì con làm một việc gì có ích cho xã hội." Anh bảo cháu lên công ty ngồi, cho cháu một vị trí. Vị trí là CGO, không phải CEO nha, CGO. Trong giới công nghệ là Giám đốc Tăng trưởng.

Tại sao lại cho Nam Long làm CGO? Bởi vì anh đánh giá việc vươn ra toàn cầu (go global) tốn một khoản tiền rất lớn trong việc làm truyền thông. Nếu có sự hỗ trợ của Nam Long thì đâu đó nó sẽ tạo ra sự khác biệt. Nam Long trẻ hơn và giỏi tiếng Anh hơn ba. Vậy tại sao ba không tận dụng Nam Long như một cách để thu hút sự chú ý nhiều hơn? Suy nghĩ bình thường thôi. Hết 3 tháng hè thì về đi học. Vậy thôi.

Một ngày diễn ra như thế nào? Một tuần bạn lên công ty chắc khoảng 3-4 lần gì đó. Bạn cũng không lên làm cả ngày. Ở nhà bạn cũng có thể làm. Bạn ngủ rất trễ, dậy rất trễ rồi lên công ty, gặp gỡ, rồi làm một số việc. Nhiệm vụ chính của bạn là thu hút lưu lượng truy cập (traffic) và sự chú ý (attention) từ quốc tế. Tức là làm sao đó để nhiều cô chú trong mạng lưới quan hệ chuyên nghiệp (professional network) biết đến. Dễ hiểu đúng không? Không có gì là kinh khủng ở đây hết.

Khi ba con chia sẻ nhiệm vụ chính là thu hút sự chú ý từ quốc tế, vậy từ khi nhận nhiệm vụ đó đến nay, đã có "thương vụ" hay kết quả nào đáng chú ý chưa?

Nam Long: Tuyệt mật (Confidential). Con không thể kể được.

Vậy nếu chưa thể chia sẻ về kết quả cụ thể, chú muốn hỏi về trải nghiệm cá nhân của con. Việc đến công ty làm việc như vậy có khác với những gì con hình dung trước đó không?

Nam Long: Con không suy nghĩ gì về nó hết. Con không có ý tưởng gì trong đầu nên con không có gì để so sánh. Con không có bất kỳ mong đợi gì hết.

Tức là mình hoàn toàn là một trang giấy trắng, mình đến mình khám phá?

Nam Long: Không. Con biết con sẽ làm gì, con biết những thứ căn bản sẽ xảy ra, nhưng con không có mong đợi gì hết.

Khi đến với một tâm thế không có kỳ vọng gì trước như vậy, thì trong suốt quá trình làm việc, điều gì đã khiến con cảm thấy thú vị nhất?

Nam Long: Chắc là được trả tiền. Con nói thật.

Bên cạnh việc được trả tiền, thì trong công việc, con là người nhỏ tuổi nhất ở công ty. Vậy khi con đưa ra một quan điểm hay một quyết định nào đó, có khi nào gặp phải sự bất đồng từ các anh chị lớn tuổi hơn không? Nếu có, con đã giải quyết hoặc thuyết phục mọi người như thế nào?

Nam Long: Công ty con nhỏ lắm. Và những ý kiến con đưa ra vẫn là những thứ được bàn luận và nó thường đúng, thường hợp lý, cũng chưa có ai phản biện nhiều.

Ba Nam Long: Nói chung công ty nhỏ, khoảng 20 người. Một startup công nghệ đúng nghĩa. Nam Long cũng là một thành phần nhận được một nhiệm vụ rõ ràng, nhưng cũng không phải là có quyền lực như mọi người tưởng tượng, giống như tổng tài bước vào rồi ra lệnh cho anh em im lặng để mình phát biểu, không phải vậy. Nó chỉ là một cuộc dạo chơi của một bạn học sinh nghỉ hè từ lớp 7 lên lớp 8.

Nam Long: Quan trọng nhất là con không trả lương cho ai hết.

Ba Nam Long: Không trả lương cho ai thì cũng không có quyền lực gì đúng không? Cho nên nó không ghê gớm, kinh khủng như mọi người nghĩ trên mạng. Nó là một nơi để bạn đến thực nghiệm. Với anh, nó là một cơ hội để bạn trải nghiệm, để anh dạy những thứ mà không có cơ hội dạy ở nhà. Ví dụ đây là làm dự án, quan hệ với nhân viên phòng kỹ thuật, con nói như vậy là chưa được. Với phòng marketing con nên nói vấn đề này, đây là những chủ đề người ta quan tâm. Đây là cách con nên thuyết phục họ, đây là cách con nên làm việc nhóm (team work) với mọi người. Đó là những thứ mà với góc độ một phụ huynh, anh thấy thế là đủ rồi.

Định hướng tương lai, quan điểm về Blockchain và Web3

Nghe ba Nam chia sẻ thì đây là một trải nghiệm hè để học hỏi. Vậy nhìn xa hơn mùa hè này, với tư cách là một người ba, anh có định hướng hay mong muốn Nam Long sẽ tiếp tục phát triển sự nghiệp của mình theo hướng blockchain không?

Ba Nam Long: Ok, để Nam Long trả lời.

Nam Long: Con đã nói nhiều lần rồi. Con cũng trả lời câu này quá nhiều lần rồi. Từ rất lâu, khoảng lớp 3, lớp 4 gì đó, con có một triết lý. Con sẽ không có định hướng nào cho chính mình, con không đặt mục tiêu, không đặt một hình ảnh nào cho chính con ở bất kỳ đâu xa hơn hai năm trong tương lai. Sau lớp 9 con không có một ý tưởng nào về việc mình sẽ làm gì. Nó có thể là blockchain, ai biết được.

Con vừa nói là không có định hướng lâu dài, nhưng hiện tại con lại đang tham gia vào một dự án và sự kiện về blockchain. Vậy việc tiếp cận với lĩnh vực này ban đầu là do con chủ động hứng thú, hay có sự định hướng từ ba?

Nam Long: Trường hợp là như thế này. Con được mời vào sự kiện nên con phải tìm hiểu về blockchain. Chứ trước đây con cũng không tiếp cận với cái này lắm. Hồi lớp 4, lớp 5, khoảng 2-3 năm trước con có thử lập trình game với một nhóm người, với một vài người làm game blockchain.

Con có nhắc đến việc mình tiếp cận với blockchain lần đầu là qua game. Dựa trên trải nghiệm đó và những gì tìm hiểu được, con có nhận định gì về tương lai của thị trường blockchain không? Theo con, ngành game hay một mảng nào khác sẽ bùng nổ trong thời gian tới ở Việt Nam và trên thế giới?

Nam Long: Ba trả lời trước thử, con suy nghĩ.

Ba Nam Long: Theo góc nhìn của anh thì anh thấy blockchain không phải là một xu hướng lớn (mega trend) như mình từng nghĩ là nó sẽ có ảnh hưởng ghê gớm, thay đổi thế giới. Nhưng nó sẽ từng bước đi sâu vào đời sống hơn. Người ta sẽ tìm được những trường hợp sử dụng (use-case) tốt hơn. Và mọi người sẽ tiếp cận blockchain một cách bình dân hơn. Đó là xu hướng chung cho tất cả những gì thuộc về blockchain, NFT, crypto, hay các ứng dụng blockchain cho doanh nghiệp (enterprise, application).

Nam Long: Cái này là một phần trong bài nói của con luôn. Sự thành công cuối cùng của blockchain không phải là khi tất cả mọi người hiểu công nghệ này. Đây là một trích dẫn trực tiếp từ bài nói của con. Sự thành công của blockchain là khi nó được áp dụng vào tất cả mọi khía cạnh của đời sống, khi nó trở nên vô hình. Không có ai cần phải hiểu công nghệ này hết. Nó chỉ khiến cho, nó chỉ trở thành một internet tốt hơn thôi, chứ không phải là một xu hướng đơn thuần.

Từ câu chuyện về tương lai của blockchain, chúng ta có Web 1, Web 2 và bây giờ là Web 3. Con có bao giờ hình dung về một bước tiến xa hơn, thứ sẽ đến sau Web 3 không?

Nam Long: Dạ không, con không nghĩ mình có đủ kỹ năng, kiến thức hay quyền hạn để nói về điều đó. Kể cả chỉ suy nghĩ trong đầu, con cũng không thực sự có ý tưởng gì về Web 4 lắm.

Quan điểm về Gen Alpha, AI, Video ngắn và “Brainrot”

Chúng ta vừa nói về những công nghệ của tương lai như blockchain và Web3. Bây giờ, chú muốn chuyển sang một vài công nghệ khác cũng đang có tác động mạnh mẽ đến thế hệ của con, đó là AI và các video dạng ngắn. Hiện có một nhận định rằng Gen Alpha đang bị "nghèo" đi về trí tưởng tượng, bởi các bạn đã có AI viết giùm, nghĩ giùm, sáng tạo giùm. Với tư cách là một người thuộc Gen Alpha, con nghĩ sao về nhận định này?

Nam Long: Con có rất nhiều thứ để nói ở đây. Tất cả mọi thế hệ trước Gen Alpha đều nghĩ thế hệ sau mình ngu ngốc hơn. Tất cả nha, đây là một thứ chứng minh được. Aristotle, một thế hệ từ rất lâu rồi cũng đã nói, cái này có viết trong sách, trong giấy tờ.

Ông nói là, "thế hệ sau này ngu quá". Đây là một thứ đã xảy ra bao nhiêu lần rồi. Gen Z có internet, các thế hệ cũ hơn (boomer), những người như ba, hồi đó cũng nói Gen Z có internet cũng bị ngu đi. Tất cả mọi thế hệ từ đây cho đến hàng nghìn năm sau đều sẽ nghĩ thế hệ sau đó sẽ ngu ngốc hơn.

Gen Z có internet. Cứ mỗi thế hệ lại có một thứ mới. Tại sao sự tiến triển của con người lại là không tốt? Tụi con có AI, đó là một sự tiến triển của con người, và tụi con sử dụng nó.

Ba Nam Long: Nhưng mà chú phóng viên mới nói đó, tức là chú ấy đang lo lắng về việc suy nghĩ. Bây giờ AI nó trả lời hết rồi, cần suy nghĩ gì thì cứ hỏi AI?

Nam Long: Đó chỉ là tiêu chuẩn mới thôi. Những công việc hiện tại đang bị thay thế bởi AI sẽ mở ra những công việc khác mà AI không làm được, hoặc những việc cần suy nghĩ nhiều hơn. Những việc đó không cần AI. Robot, AI, chúng ta dùng để thay thế nhân công. Hồi đó có robot, mình đâu có cần những công việc tay chân của con người nữa, rõ ràng mình không cần.

Ba Nam Long: Nhưng chú ấy đang đi sâu vào một chủ đề, chưa nói tới việc làm, chú ấy đi sâu vào chủ đề là tư duy phản biện cũng như khả năng suy nghĩ, nó bị kém đi, không cần phải suy nghĩ nữa, hỏi gì cũng có người trả lời. Chú ấy đang hỏi về tác động của AI vào những khía cạnh đó.

Nam Long: Con có nghĩ sử dụng AI nhiều thì con người lười biếng suy nghĩ hơn và ngu đi không hả? Giống như lúc có Google, mình bớt phải suy nghĩ. Việc có AI cho phép, và tạo ra sự cần thiết phải dùng não mình nhiều hơn. Khi đã có AI trả lời những câu hỏi cơ bản, thì những câu hỏi mà AI không trả lời được – những câu hỏi cấp cao hơn, cần đến yếu tố con người hơn – sẽ trở nên quan trọng hơn. Đó là một điều tốt. Giống như Google, mình không cần phải nhớ một sự kiện đúng hay sai nữa. Có Google mình biết ngay đúng hay sai rồi. Nó suy nghĩ giùm mình. AI cũng suy nghĩ giùm mình, và điều đó tạo ra sự cần thiết cho những cấp độ suy nghĩ cao hơn.

Con vừa có những phân tích rất hay về AI. Vậy còn các video ngắn trên các nền tảng thì sao, con nghĩ gì về chúng và ảnh hưởng của chúng lên những người dùng trẻ như con?

Nam Long: Không tốt. Phần lớn là không tốt. Nó có những kênh, những nội dung, nếu mình điều khiển được bảng tin của mình tốt, nếu mình biết cách điều khiển bảng tin trên YouTube, biết thích video nào, biết xem lâu ở đâu thì bảng tin của mình sẽ rất hữu ích. Ví dụ như bảng tin của con phần lớn là khoa học hoặc hài. Nhưng những bạn khác, con đã thấy bạn bè em, em của con xem YouTube rồi, lướt YouTube rồi. Nó không biết cách điều khiển, không biết xem cái nào tiếp theo và không biết bỏ qua cái nào, để YouTube điều khiển lại nó. Nên nó xem những thứ không có nhiều giá trị lắm.

Chú muốn khai thác sâu hơn một chút, vì con nói rằng phần lớn là không tốt. Gần đây mọi người cũng nói nhiều về việc các video ngắn là "độc hại". Con có đồng tình với quan điểm này không?

Nam Long: Với một người dùng bình thường, nó sẽ độc hại. Vậy thôi. Đúng vậy.

Vậy theo con, thế giới đang vận hành theo kiểu "15 giây" này, theo những video rất ngắn, sẽ tác động cụ thể như thế nào đến khả năng của con người?

Nam Long: Có một lý thuyết, và cái này chắc là đúng, là những video này sẽ khiến khoảng thời gian tập trung (attention span) của mình bị ngắn hơn. Đúng, và nói chung nó không tốt.

Có phải là khiến chúng ta thiếu kiên nhẫn hơn không?

Nam Long: Kiên nhẫn?

Ba Nam Long: Thiếu kiên nhẫn.

Nam Long: Con không thấy thiếu kiên nhẫn hơn. Con thấy là về thời gian tập trung. Con không thể nào ngồi yên, không thể nào ngồi yên được quá nửa tiếng.

Ba Nam Long: Không phải nói về con.

Nam Long: Không, một người bình thường không thể ngồi yên được nửa tiếng. Vấn đề đó không phải là thiếu kiên nhẫn. Khi đợi ai đó con vẫn đợi được. Con chỉ không thể ngồi yên mà không mang lại giá trị gì được thôi. Con phải luôn luôn một là tiếp nhận gì đó, hai là tạo ra gì đó.

Ba Nam Long: Trẻ con là vậy.

Nam Long: Vâng.

Góc độ chú đang muốn hỏi là việc trẻ em quen với việc xem các video 15 giây có phải sẽ khiến khả năng tập trung của các bạn ngày càng kém đi không?

Nam Long: Vâng, thời gian tập trung ngắn hơn. Cái đó đúng. Từ những gì con thấy được là đúng.

Con nói điều này là đúng, vậy có phải con đã đọc được lý thuyết hay phân tích nào về nó không?

Nam Long: Đây là một thứ có thật, đây là khoa học. Đã có những chuyên gia trong lĩnh vực này rồi.

Ba Nam Long: YouTuber nào hay phân tích...

Nam Long: Không, đây là một hiện tượng đã được ghi nhận rất sâu trong ngành tâm lý rồi. Đây là một hiện tượng, đó là khoa học. Nó đã được ghi nhận, đã được khảo sát, đã được tìm hiểu. Đã có những dây điện được cắm vào não người để nghiên cứu. Vâng. Và nó đúng, từ những gì con thấy được là đúng, từ những gì nhà khoa học thấy được là đúng. Nó không phải là một vấn đề về góc độ, nó là khoa học.

Tương lai và kỳ vọng

Ba con có lắng nghe chia sẻ và hỏi về góc nhìn của con về công việc để có thể định hình những cái liên quan đến nhu cầu, nắm bắt khách hàng, đối tác trong tương lai, khi mà thế hệ của bạn ấy đang là tương lai của blockchain không?

Ba Nam Long: Có. Không chỉ riêng về blockchain mà nói chung về góc nhìn của một người trẻ thì anh hay nhờ Long. Long có một góc nhìn rất quốc tế, bởi vì Long không đọc truyền thông Việt Nam.

Nam Long: Phần lớn nội dung con tiếp nhận là trên YouTube, từ nước ngoài.

Ba Nam Long: Từ nước ngoài, cho nên những thông tin của bạn cũng rất là "nước ngoài". Thậm chí có những chuyện đùa mình chả hiểu gì hết thì bạn hiểu. Cho nên góc nhìn của Long cũng tương đối "nước ngoài". Ví dụ cần hỏi, với người nước ngoài người ta sẽ hiểu như thế nào, người ta sẽ mong muốn như thế nào, người ta nghĩ gì, giới trẻ ở nước ngoài nghĩ như thế nào về công nghệ này, thì Nam Long là một nguồn thông tin tham khảo rất tốt.

Câu hỏi cuối cùng, khi đến với sự kiện ngày hôm nay, con có kỳ vọng gì cho bản thân, và rộng hơn là cho công ty hay cho cả thị trường blockchain nói chung sau sự kiện này không?

Nam Long: Với con thì dễ. Con được tiếp xúc với một cộng đồng, một cộng đồng mà trước đây con gần như chưa bao giờ tham gia, chưa bao giờ biết đến bất kỳ ai. Con sẽ gặp được nhiều người, sẽ có được kiến thức chung về công nghệ rất tốt, kiểu vậy. Công ty con hiện tại không dùng blockchain lắm, ba có ý kiến gì không?

Ba Nam Long: Không, đồng ý.

Nam Long: Và cuối cùng là về thế giới blockchain nói chung. Theo hiểu biết của con thì Việt Nam là một trong những quốc gia dẫn đầu nói chung về công nghệ này, đặc biệt là tài sản mã hoá. Việt Nam dẫn đầu rất xa.

Những sự kiện như thế này nếu ảnh hưởng đến Việt Nam nói riêng thì nó cũng sẽ ảnh hưởng đến blockchain nói chung. Nói chung là vậy thôi, những tin tức vừa rồi con nghĩ sẽ ảnh hưởng đến bức tranh toàn cảnh của blockchain, tùy nó về cái gì.

Ngoài ra, con để ý một bối cảnh nữa, chính phủ bây giờ và một vài nước khác nữa, cũng đang bắt đầu tích hợp luật lệ về việc lừa đảo trong blockchain, tiền mã hoá. Con chưa đọc rõ lắm nhưng con biết là nó đã đến tầm mà chính phủ phải bắt đầu hành động.

Cảm ơn Nam Long và ba Nam về cuộc trò chuyện đầy cảm hứng này. Chúc con sẽ sớm chinh phục được mục tiêu của mình và tiếp tục vững bước trên hành trình phía trước!