Xuất khẩu rau quả sang Mỹ tăng mạnh

Theo số liệu Cục Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu ra quả sang Mỹ trong tháng 10 tăng mạnh 47% so với cùng kỳ năm ngoái lên 47 triệu USD.  Tính chung 10 tháng qua, Việt Nam thu về 454 triệu USD từ hoạt động xuất khẩu mặt hàng này.

Với kết quả này Mỹ trở thành thị trường xuất khẩu rau quả lớn thứ hai của Việt Nam (sau Trung Quốc) với tỷ trọng 6,4%, tăng gần 2 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái. 

Ngay cả khi chịu tác động bởi thuế đối ứng, xuất khẩu rau quả sang Mỹ vẫn tăng trưởng mạnh.  Lý giải điều này, trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định sự tăng trưởng xuất khẩu rau quả sang Mỹ trong bối cảnh bị áp thuế là kết quả của sự kết hợp giữa nhu cầu của thị trường đối với trái cây nhiệt đới; nỗ lực cải thiện chất lượng; và vị thế thương mại ít nhạy cảm của ngành hàng này. 

Đầu tiên, do sản phẩm Việt Nam là rau quả nhiệt đới, không cạnh tranh trực tiếp với Mỹ như xoài, thanh long, chôm chôm, bưởi. Đây là những mặt hàng Mỹ không thể sản xuất với số lượng lớn quanh năm, trong khi nhu cầu của người tiêu dùng Mỹ với những sản phẩm này ổn định và họ sẵn sàng chi tiền. 

Thứ hai, ở Mỹ có cộng động người Việt khá lớn, khoảng 2 triệu người cùng với cộng đồng người châu Á khác. Đây là nhóm khách hàng ưa chuộng tiêu thụ được nhiều sản phẩm rau quả từ Việt Nam.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh lạm phát ở Mỹ tăng cao, đặc biệt là giá thực phẩm, nhiều doanh nghiệp Mỹ phải tìm kiếm nguồn cung ổn định. Trong nhiều trường hợp, kể cả mức thuế đối ứng 20% thì họ vẫn chấp nhận nhập hàng và chuyển một phần chi phí tăng cao sang cho người tiêu dùng. 

Nguyên nhân thứ ba, rau quả Việt Nam đã vượt qua rào cản phi thuế quan. Mỹ là thị trường khó tính với các hàng rào nghiêm ngặt về kiểm dịch thực vật và truy xuất nguồn gốc. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam đã đẩy mạnh đầu tư để nâng cao chất lượng rau quả, tuân thủ các quy định về mã số vùng trồng, truy suất nguồn gốc, từ đó, tạo điều kiện để sản phẩm được cấp phép nhập khẩu. 

Thứ tư, nhờ vào đầu tư chế biến sâu thời gian qua, xuất khẩu rau quả chế biến của Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, có thời điểm tăng tới 57%, điển hình như các sản phẩm xoài đông lạnh, sầu riêng đông lạnh,..Việc chuyển dịch từ xuất khẩu trái cây tươi sang chế biến đã giúp tăng giá trị xuất khẩu. Đây cũng là sản phẩm ít nhạy cảm với thuế quan.

Cuối cùng, xét về cán cân thương mại, Việt Nam thường nhập siêu rau quả từ Mỹ. Điển hình như năm 2024, Việt Nam xuất khẩu 360 triệu USD rau quả sang Mỹ và nhập khẩu 540 triệu USD từ quốc gia này. Do đó, dù nằm trong danh sách bị áp thuế đói ứng nhưng áp lực chính trị và thương mại đối với mặt hàng này thấp hơn nhiều so với những ngành xuất siêu khác. Điều này giúp các giao dịch rau quả tiếp tục được duy trì và phát triển.

Sự đánh đổi lợi nhuận

Tuy nhiên, để đạt được mức tăng trưởng này, ông Nguyên cho biết các doanh nghiệp xuất khẩu cũng phải hy sinh một phần biên lợi nhuận khi giảm giá bán hoặc chịu một phần thuế đối ứng nhằm giữ chân khách hàng Mỹ, duy trì cạnh tranh với các đối thủ. Đồng thời, các doanh nghiệp nhập khẩu cũng đứng trước hai lựa chọn là hy sinh một phần biên lợi nhuận hoặc chuyển chi phí tăng lên vào giá bán. 

“Để duy trì mức tăng trưởng cao, các doanh nghiệp Việt Nam chắc chắn phải chia sẻ chi phí tăng lên do thuế quan bằng cách giảm giá bán. Điều này giúp khối lượng xuất khẩu tăng trưởng vượt bậc, kéo doanh thu của các doanh nghiệp tăng lên, bù đắp sự suy giảm của biên lợi nhuận”, ông Nguyên cho biết.

Tuy nhiên, biên lợi nhuận của các doanh nghiệp trong thời gian tới sẽ cải thiện khi Mỹ chính thức xoá bỏ thuế đối ứng với với mặt hàng rau quả nhiệt đới nhập khẩu.  

Hồi giữa tháng 11, Mỹ xoá bỏ thuế nhập khẩu một loạt mặt hàng nông sản  mà nước này không có lợi thế  gồm trái cây nhiệt đới, nước ép, ca cao, cà phê, chuối, cam, cà chua, thịt bò và phân bón…

Ông Nguyên cho biết đây là tin vui đối với các doanh nghiệp Việt. Toàn bộ chi phí 20% trước đây sẽ chuyển thành lợi nhuận cho doanh nghiệp và nhà nhập khẩu nếu giá bán không đổi. Doanh nghiệp sẽ lấy được phần lợi nhuận đã hy sinh trước đây. 

Bên cạnh đó, doanh nghiệp xuất khẩu có thêm dư địa để giảm giá bán, thu hút thêm nhiều nhà nhập khẩu, từ đó tăng thêm khối lượng xuất khẩu và thị phần.