Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Nikkei Asia).
Vào ngày 8/10, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo sẽ áp đặt hạn chế xuất khẩu đối với một loạt sản phẩm pin. Giới phân tích cảnh báo động thái này sẽ gây ảnh hưởng nặng nề lên các doanh nghiệp Mỹ.
Trước đây, Bắc Kinh đã dùng đất hiếm làm công cụ đàm phán trong cuộc chiến thương mại với Washington. Lần này, với vị thế thống trị trong ngành pin, Bắc Kinh lại vừa có thêm một quân bài mặc cả khác bởi Mỹ rất cần năng lực lưu trữ năng lượng để hỗ trợ các trung tâm dữ liệu và ổn định lưới điện.
Các hạn chế của Trung Quốc dự kiến có hiệu lực từ ngày 8/11, sẽ áp dụng với pin lithium-ion quy mô lớn dùng để lưu trữ năng lượng, vật liệu cathode và anode, cũng như máy móc sản xuất pin. Đây đều là những sản phẩm và công nghệ mà Trung Quốc đang dẫn đầu trên thế giới.
Trung Quốc yêu cầu các doanh nghiệp pin xin giấy phép từ Bộ Thương mại nước này trước khi xuất khẩu hàng hóa. Hệ thống này cho phép Bắc Kinh nhắm mục tiêu đến các mặt hàng theo cách có chọn lọc, tờ Bloomberg chỉ ra.
Ông Matthew Hales, nhà phân tích chuyên về thương mại và chuỗi cung ứng của BloombergNEF, bình luận: “Nhờ thế thống trị trong các chuỗi cung ứng pin toàn cầu, Trung Quốc có thể nhanh chóng gây sức ép lớn lên các doanh nghiệp Mỹ”.
Trong 7 tháng đầu năm 2025, khoảng 65% lượng pin lithium-ion quy mô lưới điện mà Mỹ nhập khẩu có xuất xứ từ Trung Quốc, theo dữ liệu từ BNEF. Giới phân tích lưu ý các hạn chế xuất khẩu mới sẽ ảnh hưởng đến loại pin này.
Pin lưu trữ có ý nghĩa quan trọng với Mỹ trong bối cảnh cơn sốt trí tuệ nhân tạo (AI) khiến nhu cầu năng lượng tăng vọt. Theo báo cáo của Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley, lượng điện mà các trung tâm dữ liệu Mỹ tiêu thụ đã tăng hơn gấp đối trong giai đoạn 2017 – 2023. Báo cáo ước tính con số này sẽ tăng gấp ba vào năm 2028.
Bà Emily Kilcrease, Giám đốc Chương trình Năng lượng, Kinh tế và An ninh tại Trung tâm vì nền an ninh mới của Mỹ, chỉ ra rằng nhu cầu năng lượng là điểm yếu tiềm tàng trong lĩnh vực hạ tầng trung tâm dữ liệu AI của Mỹ.
Các hệ thống pin quy mô lớn giúp lưu trữ năng lượng tái tạo dư thừa và giải phóng chúng vào lưới điện khi cần thiết. Do đó chúng giúp lưới điện ổn định và ngăn chặn các vụ mất điện. Tổng công suất pin lưu trữ điện trên quy mô lớn tại Mỹ vào năm 2024 đã đạt 26 gigawatt – đủ để cung cấp điện cho khoảng 19,5 triệu hộ gia đình.
BloombergNEF dự đoán Mỹ sẽ cần bổ sung tới 136 gigawatt công suất pin lưu trữ mới trong một thập kỷ tới. Ông Hales lưu ý phần lớn nguồn cung này sẽ phải đến từ Trung Quốc, Mỹ khó có thể tìm giải pháp thay thế từ những nước khác.
Mỹ đã mở rộng năng lực sản xuất pin trong những năm gần đây, nhưng vẫn không thể đáp ứng nhu cầu lưu trữ năng lượng nội địa.
Ngoài ra, các nhà máy hiện có cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi hạn chế mới từ Trung Quốc. BloombergNEF chỉ ra Trung Quốc kiểm soát khoảng 96% công suất sản xuất anode và 85% công suất cathode của thế giới.
Ông Cory Combs, Giám đốc nghiên cứu khoáng sản thiết yếu và chuỗi cung ứng tại công ty tư vấn Trivium China, đánh giá việc Bắc Kinh áp đặt hạn chế lên cả những vật liệu này thể hiện “bước leo thang căng thẳng lớn”, bởi các doanh nghiệp ngoài Trung Quốc cũng phụ thuộc vào chúng.
Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới cũng có thể đặt ngành pin trị giá hàng tỷ USD của Trung Quốc vào thế khó. Ông Bryan Bille, nhà nghiên cứu về chính sách và địa chính trị tại Benchmark Mineral Intelligence, chỉ ra các nhà sản xuất pin Trung Quốc đang ngày càng phụ thuộc và thị trường nước ngoài trong bối cảnh công suất nội địa trở nên dư thừa.
“Vậy nên tôi không rõ Trung Quốc sẽ triển khai các hạn chế mới như thế nào”, vị chuyên gia nói tiếp.
Một điểm đáng chú ý khác là các hạn chế mới của Bắc Kinh có thể không chỉ là quân bài đàm phán đơn thuần, mà còn là cách để Trung Quốc duy trì ưu thế trong ngành pin.
Bà Ilaria Mazzocco, chuyên gia về ngành năng lượng sạch của Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, bình luận: “Tôi nghĩ Trung Quốc đã thể hiện rõ rằng họ không muốn tiết lộ các công nghệ cốt lõi. Có vẻ Trung Quốc đang thực sự nhắm mục tiêu trở thành cường quốc hàng đầu về pin trong nhiều thập kỷ tới”.
Cách thức Trung Quốc triển khai lệnh hạn chế trên thực tế nhiều khả năng sẽ phụ thuộc một phần vào kết quả đàm phán thương mại, tương tự như việc Bắc Kinh nối lại xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ sau khi hai nước đạt thỏa thuận khung hồi tháng 6.
Tổng thống Mỹ Donald Trump vốn dự định sẽ gặp mặt Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc trong tháng 10 để thảo luận về một thỏa thuận thương mại mới.
Nhưng sau khi Trung Quốc công bố loạt biện pháp hạn chế xuất khẩu mới, Tổng thống Trump tuyên bố ông “không còn lý do gì” để làm vậy. Ông cũng dọa sẽ áp thuế quan bổ sung 100% lên hàng hóa Trung Quốc.
Trung Quốc đã phản hồi sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump dọa áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa nước này.
Theo phóng viên TTXVN tại Bangkok, Thái Lan đang nổi lên như một trung tâm sản xuất bảng mạch in (PCB) lớn trong khu vực và toàn cầu, với 180 dự án PCB trị giá hơn 200 tỷ baht (6,12 tỷ USD).
FAA cho biết tình trạng thiếu nhân lực kéo dài đã buộc cơ quan này phải giảm tốc độ điều hành bay tại các khu vực như Newark và vùng New York, gây ra 3.300 chuyến bị chậm riêng ngày 9/10.
Các cơ quan bị ảnh hưởng bao gồm Bộ Nội vụ, An ninh Nội địa, Tài chính, Giáo dục, Năng lượng, Nhà ở và Phát triển Đô thị, Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, cũng như Cơ quan Bảo vệ Môi trường.
