"Không thể nói đến thương mại điện tử, chuyển đổi số hay tăng trưởng xanh nếu logictics không theo kịp", đây là nhận định được Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển đưa ra tại “Diễn đàn logistics Vùng lần VI: Logistics xuyên biên giới - Sức bật tăng trưởng vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung” diễn ra sáng 22/8.

Ông nhấn mạnh, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu đang được tái cấu trúc mạnh mẽ, logistics xuyên biên giới chính là cầu nối quan trọng để khơi thông nguồn lưu chuyển hàng hóa, rút ngắn thời gian và chi phí thương mại, mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Đặc biệt, với vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, nơi hội tụ nhiều cảng nước sâu, sân bay quốc tế, cửa khẩu quốc tế và hệ thống khu công nghiệp ven biển, logistics xuyên biên giới chính là động lực chủ yếu để đưa vùng trở thành trung tâm kết nối chuỗi cung ứng khu vực ASEAN và đối với tiểu vùng Mekong mở rộng, xa hơn là Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương.

“Điểm hội tụ” hàng hoá

Đồng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân,Khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung nằm ở vị trí trung độ của đất nước, đây là đoạn kết nối giữa hai cực tăng trưởng lớn nhất của đất nước - miền Bắc và miền Nam - thông qua hệ thống quốc lộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không.

Đồng thời, là cầu nối quan trọng trong giao lưu kinh tế quốc tế, điểm trung chuyển hàng hóa với các tỉnh Tây Nguyên và là cửa ngõ ra biển thuận tiện nhất đối với các địa phương thuộc vùng Nam Lào, Đông Bắc Thái Lan và Đông Bắc Campuchia thông qua hành lang kinh tế Đông – Tây.

Chính vị trí ấy đã khiến Khu vực Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung trở thành “điểm hội tụ” của hàng hóa: từ nguyên liệu, nông sản, khoáng sản đến hàng công nghiệp chế biến, chế tạo… không chỉ phục vụ thị trường nội địa mà còn xuất nhập khẩu sang các nền kinh tế láng giềng và xa hơn nữa, Thứ trưởng nói.

Ông cũng nhận định, logistics xuyên biên giới vì thế là “đòn bẩy chiến lược” để khai mở và gia tăng giá trị chuỗi cung ứng toàn vùng.

Thứ trưởng Bộ Công Thương cho hay, tại Quy hoạch phát triển vùng giai đoạn 2021-2030, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung được xác định là khu vực động lực, đi đầu cả nước về kinh tế biển. Tận dụng hệ thống cảng biển, cửa khẩu quốc tế, sân bay và hành lang kinh tế Đông - Tây, vùng này được định hướng trở thành đầu mối logistics liên kết cả Bắc - Nam và Đông - Tây, đóng góp trên 6% doanh thu ngành logistics toàn quốc vào năm 2050.

Theo Thứ trưởng, dù tiềm năng rất lớn, chúng ta cũng phải nhìn thẳng vào những hạn chế còn tồn tại khiến logistics khu vực này chưa phát triển xứng tầm. Hạ tầng logistics miền Trung hiện vẫn thiếu tính đồng bộ; kết nối giữa cảng biển - đường sắt - đường bộ - hàng không dù đang được đẩy mạnh đầu tư nhưng vẫn chưa phát huy hiệu quả tương xứng, khiến chi phí vận tải cao hơn so với mức trung bình khu vực. Trung tâm logistics hiện đại, có khả năng kết nối đa phương thức còn rất ít.

Bên cạnh đó, cơ chế chính sách đặc thù để thu hút đầu tư hạ tầng logistics quy mô lớn vẫn còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp logistics vừa và nhỏ chưa đủ nguồn lực áp dụng công nghệ quản lý tiên tiến, dẫn đến năng suất thấp và khó cạnh tranh. Việc đào tạo, phát triển và thu hút nhân lực chất lượng cao để cung cấp cho ngành dịch vụ logistics tại khu vực này cũng còn nhiều hạn chế, Thứ trưởng chỉ ra.

Biến Huế thành trung tâm logistics khu vực

Đánh giá thành phố Huế hội tụ nhiều tiềm năng để vươn lên trở thành một trung tâm logistics cấp vùng và liên quốc gia, Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển, cho rằng Huế cần xây dựng mô hình khu thương mại tự do như một số địa phương nhằm tạo động lực tăng trưởng mới.

Vì vậy, ý tưởng hình thành khu thương mại tự do gắn với Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô cần được nghiên cứu, ủng hộ để tạo bước đột phá cho tăng trưởng, phát triển cho thành phố Huế và cả vùng trong thời gian tới.

Để biến tiềm năng thành hiện thực, để logistics xuyên biên giới thành sức bật tăng trưởng cho cả vùng, theo Phó Trưởng Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương Nguyễn Đức Hiển, cần chú trọng thực hiện một số giải pháp mang tính chiến lược.

Một là, cần kiến tạo không gian phát triển mới, một cách bền vững tạo động lực tăng trưởng đột phá. Thay vì phát triển đơn lẻ, cần hướng đến một quy hoạch tích hợp hình thành các trung tâm logistics cấp vùng, hiện đại tại Chân Mây, Lăng Cô, Phú Bài kết hợp chặt chẽ với các cửa khẩu quốc tế như Lao Bảo.

Thứ hai, phải đảm bảo hạ tầng đồng bộ, kết nối và hiệu quả, cần sớm xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các địa phương trong vùng và hợp tác liên quốc gia với Lào, Thái Lan để thúc đẩy kết nối ba trong một: kết nối thể chế, kết nối hạ tầng và kết nối doanh nghiệp.

Thứ ba, phải đón đầu các xu hướng mới của thời đại, đặc biệt là xu hướng xanh và thông minh phát triển logistics gắn với chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, coi logistics xanh không chỉ là khẩu hiệu mà phải là những hành động rất cụ thể trong triển khai thực hiện ngay từ khâu lập quy hoạch cho đến triển khai. Đây là yêu cầu bắt buộc để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của vùng.

Thứ tư, hoàn thiện thể chế, tạo môi trường thuận lợi có tính chất cạnh tranh vượt trội để thu hút đầu tư, có thể thúc đẩy nghiên cứu khả năng xây dựng mô hình khu thương mại tự do thế hệ mới tại Khu kinh tế Chân Mây Lăng Cô để hội tụ các ưu đãi về thuế, trở thành nơi có môi trường kinh doanh tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế tốt nhất.

Cuối cùng, tất cả những định hướng trên chỉ được thực hiện khi chúng ta có hai yếu tố nền tảng rất quan trọng, đó là nguồn nhân lực chất lượng cao và nền tảng logistics số.