Theo số liệu từ Cục Hải quan, trong tháng 3, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đạt 12.150 tấn, trị giá 45,4 triệu USD, tăng 2,1 lần cả về lượng và trị giá so với tháng trước. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm ngoái, con số này vẫn giảm 32% về lượng và giảm 43,5% về trị giá.

Tính chung quý I, xuất khẩu sầu riêng chỉ đạt 26.860 tấn, trị giá 98,2 triệu USD, giảm mạnh 52,7% về lượng và giảm 61,1% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Sầu riêng cũng đã tụt xuống vị trí thứ ba trong nhóm các loại trái cây xuất khẩu chủ lực, sau chuối và thanh long.

Giá xuất khẩu bình quân sầu riêng trong quý I đạt 3.655 USD/tấn, thấp hơn 17,8% so với cùng kỳ năm trước. Riêng trong tháng 3, giá xuất khẩu đạt 3.741 USD/tấn, giảm 0,4% so với tháng trước và giảm 17% so với tháng 3/2024.

Nguyên nhân chủ yếu của sự sụt giảm này là do xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, thị trường tiêu thụ sầu riêng lớn nhất của Việt Nam, đã giảm mạnh tới 78,3% trong quý đầu năm, chỉ còn 49,5 triệu USD. Thị phần của Trung Quốc trong tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam cũng giảm đáng kể từ 90,3% xuống chỉ còn 50,5%.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), không chỉ Việt Nam mà cả Thái Lan cũng ghi nhận mức giảm mạnh trong xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc do bị ảnh hưởng từ các biện pháp kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt được phía Trung Quốc áp dụng.

Bên cạnh đó, cạnh tranh trên thị trường Trung Quốc ngày càng gia tăng khi xuất hiện thêm các đối thủ mới như Lào, Indonesia và Campuchia.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết xuất khẩu sầu riêng vào Trung Quốc giảm mạnh do các vấn đề liên quan đến xét nghiệm chất cadmium và chất vàng O.

"Phía Trung Quốc phát hiện những lô hàng sầu riêng của Việt Nam có dư lượng chất cấm nên họ trả về", ông Nguyên nói.

Cũng theo ông Nguyên, để giải quyết vấn đề này cần nhiều thời gian. Các vùng đất trồng sầu riêng phải kiểm tra lại xem có bị nhiễm cadmium hay không, nếu bị nhiễm sẽ không được mua để xuất khẩu.

Trước những khó khăn tại thị trường chủ lực, các doanh nghiệp đang tích cực mở rộng xuất khẩu sầu riêng sang nhiều thị trường tiềm năng khác 

Đơn cử như thị trường lớn thứ hai là Thái Lan đạt 25,9 triệu USD, tăng 42,7% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường lớn tiếp theo là Hong Kong tăng đột biến 920,4% lên 10,7 triệu USD; sang Đài Loan tăng tới 2.906%, đạt 4,3 triệu USD. Ngoài ra, Mỹ và Canada cũng ghi nhận mức tăng lần lượt là 35,6% và 90,6%.

Xét theo chủng loại, trong khi xuất khẩu sầu riêng tươi giảm mạnh 71,3%, còn 66,12 triệu USD, thì sầu riêng đông lạnh lại tăng 50,3%, đạt 31,21 triệu USD. Ngoài ra, Việt Nam còn xuất khẩu một số sản phẩm chế biến từ sầu riêng như sấy khô, nước ép, xay nhuyễn..., tuy nhiên trị giá vẫn ở mức thấp.

Tại thị trường nội địa, theo thông tin từ Báo Tiền Phong, hiện đang vào thu hoạch rộ sầu riêng ở các tỉnh miền Tây, tuy nhiên sức mua chậm, giá giảm sâu, lợi nhuận người trồng sầu riêng giảm đáng kể.

Vắng bóng thương lái thu mua nên nhiều nhà vườn đem sầu riêng ra bán lề đường với giá đa số ở mức 30.000 đồng/kg, trong khi cách đây hơn 1 tháng, giá bán tại vườn khoảng 60.000-70.000 đồng/kg.

Mức giá hiện nay là thấp nhất trong nhiều tháng qua và thấp hơn từ 25.000-30.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm ngoái.

Dù năng suất và sản lượng năm nay đạt khá nhưng giá rớt sâu nên lợi nhuận của bà con trồng sầu riêng giảm đáng kể so với năm trước, nhiều nông dân kém vui.

Nguyên nhân giá sầu riêng giảm sâu, bên cạnh vào thu hoạch rộ cho sản lượng lớn thì nguyên nhân quan trọng là thời gian gần đây xuất khẩu gặp khó, nhất là thị trường chủ lực Trung Quốc siết chặt kiểm soát chất lượng.

"Nghe tin giá sầu riêng giảm mạnh trong thời gian gần đây bởi xuất khẩu bị chậm. Bà con mong đầu ra xuất khẩu sớm thuận lợi trở lại để sầu riêng bán được giá tốt hơn hiện nay” - ông Huỳnh Văn Tiến (xã Tân Thới, huyện Phong Ðiền, TP Cần Thơ) chia sẻ.