Tại chương trình "Data Talk | Macro Insight: Kinh tế Việt Nam tháng 7 và chuyển biến đàm phán thuế quan” phát sóng ngày 11/8, ông Nguyễn Hoàng Linh, Giám đốc Nghiên cứu, Công ty Quản lý Quỹ Vietcombank VCBF, nhận định triển vọng xuất khẩu trong thời gian tới có thể sẽ phụ thuộc nhiều hơn vào sức khoẻ của nền kinh tế Mỹ cũng như các thị trường tiêu thụ chủ lực của Việt Nam.

Ông Linh cho biết trong tháng 7 - tháng cuối cùng được áp dụng mức thuế đối ứng 10% từ Mỹ, kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam đã tăng 16%. Sang tháng 8, mức thuế này đã tăng lên. Với những diễn biến mới nhất về thuế quan, chuyên gia này cho rằng có thể tạm yên tâm về triển vọng xuất khẩu, đặc biệt là xuất khẩu hàng tiêu dùng.

Cụ thể, khi so sánh mức thuế quan với các đối thủ cạnh tranh như Ấn Độ, Bangladesh, hay Indonesia, mức chênh lệch hiện nay là rất nhỏ, thậm chí Việt Nam hiện còn đang được hưởng một mức thuế thấp hơn cả Ấn Độ.

Chuyên gia VCBF phân tích thêm, khi nhìn sang Trung Quốc, nước này đã phải chịu mức thuế trung bình 25% trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump. Hiện tại, con số này đã tăng lên 30%, bao gồm 10% thuế đối ứng và 20% thuế liên quan đến fentanyl.

"Như vậy, so với Việt Nam, Trung Quốc đang phải chịu một mức thuế cao hơn tới 35%. Khoảng cách này được dự báo sẽ tiếp tục thúc đẩy xu hướng dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. Trong khi đó, chênh lệch thuế quan giữa Việt Nam với Indonesia chỉ còn 1%, gần như không đáng kể nếu so sánh với các yếu tố khác", ông Linh nói.

Theo ông Nguyễn Hoàng Linh, những yếu tố trên đã cho thấy chỉ cần nhu cầu tại thị trường Mỹ vẫn duy trì ở mức tốt, xuất khẩu của Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng. Thậm chí trong trường hợp nhu cầu của Mỹ có suy giảm, Việt Nam vẫn có cơ hội giành thêm thị phần từ các quốc gia khác như Trung Quốc hay Ấn Độ.

Về phân bổ gánh nặng của thuế quan đối ứng, dẫn khảo sát của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), ông Linh cho biết chi phí này sẽ được chia sẻ bởi ba bên: nhà bán lẻ chịu 49%, người tiêu dùng 19% và nhà xuất khẩu chỉ gánh 12%.

Nguyên nhân bởi giá xuất khẩu của hàng tiêu dùng thường chỉ chiếm khoảng 20 – 30% giá bán lẻ, trong khi biên lợi nhuận của các nhà sản xuất lại rất mỏng. Nếu nhu cầu vẫn tồn tại nhưng các nhà bán lẻ Mỹ đẩy phần lớn chi phí tăng thuế sang cho nhà sản xuất, họ sẽ mất đi động lực sản xuất, thậm chí buộc phải rút khỏi thị trường nếu hoạt động kinh doanh thua lỗ.

Vì vậy, tỷ lệ thuế quan mà các nhà xuất khẩu sang Mỹ phải gánh chịu hiện nay là tương đối nhỏ. Tuy nhiên, ông Linh cũng lưu ý rằng biên lợi nhuận của các nhà sản xuất vốn đã thấp. Chẳng hạn, với sản phẩm dệt may, biên lợi nhuận ròng hiện chỉ dao động trong khoảng 5 – 10% và phổ biến ở mức 5 – 6%. Dựa trên khảo sát của Fed, nếu Việt Nam phải chịu 12% trên mức thuế đối ứng 20%, biên lợi nhuận của các doanh nghiệp dệt may sẽ giảm khoảng 2 - 3%, tương đương với việc lợi nhuận ròng sụt giảm từ 40 – 50%. 

Để có thể tiếp tục nhận được đơn hàng, ông Linh cho rằng các doanh nghiệp sẽ cần phải có khả năng quản trị chi phí một cách hiệu quả. Doanh nghiệp nào quản lý chi phí tốt, có biên lợi nhuận đủ để hấp thụ một phần thuế quan, sẽ có thể lấy được nhiều đơn hàng và tăng trưởng doanh thu. Khi doanh thu tăng nhanh hơn, lợi nhuận tuyệt đối sẽ bị ảnh hưởng ít hơn từ chính sách thuế quan.