Dữ liệu lạm phát công bố trong tuần này sẽ có tác động to lớn tới thị trường tài chính. Song, đằng sau báo cáo của Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) về giá tiêu dùng và giá sản xuất là những nghi vấn âm ỉ về tính chính xác của dữ liệu.

Mối nghi ngờ về độ chính xác và tính toàn vẹn về dữ liệu là vấn đề lớn với Mỹ, bởi số liệu của BLS được sử dụng rộng rãi để xây dựng chính sách cũng như định hướng hàng loạt quyết định chính trị và kinh tế.

Ông Jeffery Gundlach, CEO công ty đầu tư DoubleLine, nói với CNBC: “Tôi cảm thấy dữ liệu do BLS công bố không còn đáng tin như trước và tình trạng này đã diễn ra trong một khoảng thời gian dài”.

Thiếu hụt nhân lực và nguồn tài trợ là một trong những lý do Phố Wall nghi ngờ chất lượng số liệu của BLS. Một lý do khác là việc ông Trump bất ngờ sa thải Cục trưởng BLS Erika McEntarfer sau khi số liệu việc làm tháng 7 gây thất vọng 

Nhà kinh tế Michael Gapen của Morgan Stanley viết trong lưu ý: “Quyết định của ông Trump làm dấy lên câu hỏi liệu chất lượng dữ liệu của các cơ quan chính phủ Mỹ có bị suy giảm vì yếu tố chính trị hay không, và nếu có thì ảnh hưởng lớn đến đâu.

Dữ liệu chính thức của Mỹ từ trước đến nay chưa bao giờ hoàn hảo, nhưng chúng có chất lượng cao, được tổng hợp một cách khách quan và hữu ích cho quá trình hoạch định chính sách”.

Nhiều vấn đề

Bình luận của ông Gapen phản ánh quan điểm chung của các chuyên gia Phố Wall. Không ít người đã phân tích ảnh hưởng từ các đợt cắt giảm ngân sách của chính phủ đến phương pháp thu thập dữ liệu của BLS. 

Ngoài ra, đợt điều chỉnh bất thường đối với số liệu việc làm tháng 5 và tháng 6 cũng làm dấy lên nghi vấn. Trong đó, ông Trump cáo buộc BLS đã thao túng dữ liệu vì mục đích chính trị.

Ngoài các chính trị gia, rất ít nhân vật ở Phố Wall tin BLS đang làm điều gì đó bất chính với dữ liệu. Tuy nhiên, phương pháp thu thập dữ liệu có phần thô sơ của BLS - chủ yếu dựa vào các cuộc gọi và khảo sát bằng văn bản - đã làm nảy sinh sự ngờ vực về độ tin cậy của các dữ liệu sơ bộ.

Tỷ lệ trả lời khảo sát của BLS liên tục giảm trong thời gian qua, khiến cơ quan này phải thực hiện những điều chỉnh lớn.

Manh mối về lạm phát

Trong tuần này, thị trường sẽ tập trung vào hai báo cáo lạm phát quan trọng. Đầu tiên, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 7 sẽ được công bố vào ngày 12/8. Tiếp đến, chỉ số giá sản xuất (PPI) sẽ được công bố vào ngày 14/8.

Vấn đề của BLS là cơ quan này đã ngừng thu thập dữ liệu giá tại một số thành phố do hạn chế về nhân lực. Đồng thời, họ đang sử dụng ngày càng nhiều dữ liệu ước tính - tức ước lượng biến động giá tại những khu vực không thể thu thập thông tin chính xác.

Trong những trường hợp đó, BLS sẽ cố gắng dùng dữ liệu từ những khu vực lân cận, nhưng đôi khi các nhà thống kê phải dựa vào giá cả tại những thành thị khác làm cơ sở giả định. Phương pháp này được gọi là “bù dữ liệu từ nhóm khác” (different-cell imputation).

Ông Gapen và nhiều nhà kinh tế lo ngại nếu BLS phụ thuộc vào phương pháp bù dữ liệu từ nhóm khác, khả năng xảy ra sai số cao hơn cũng sẽ tăng lên.

Bank of America ước tính, phương pháp bù dữ liệu từ nhóm khác và các tác động từ thuế quan sẽ khiến lạm phát giá tiêu dùng toàn phần lệch khoảng một hoặc hai điểm cơ bản (bps), tức 0,01 hoặc 0,02 điểm %.

Nhà kinh tế Aditya Bhave của Bank of America chỉ ra: “Trong những giai đoạn bình thường, độ sai lệch đó hầu như không có ý nghĩa gì, nhưng trong bối cảnh hiện tại mỗi bps đều có ý nghĩa quan trọng”.

Tác động đến Fed

Tính chuẩn xác của dữ liệu lạm phát có ý nghĩa hệ trọng, bởi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dựa vào những con số này để thiết lập lộ trình chính sách tiền tệ.

Các nhà kinh tế do Dow Jones khảo sát dự kiến CPI tháng 7 sẽ tăng 0,2% so với tháng liền trước và đi lên 2,8% so với cùng kỳ năm trước, nhỉnh hơn 0,1 điểm % so với tốc độ ghi nhận trong tháng 6.

Khi loại trừ giá lương thực và năng lượng dễ biến động, các nhà kinh tế dự đoán CPI lõi tăng 0,3% so với tháng trước và đi lên 3,1% so với một năm trước. Mức tăng so với cùng kỳ cao hơn 0,2 điểm % so với tháng 6. Fed đặt mục tiêu lạm phát ở mức 2%.

Ngoài những con số trên, Phố Wall sẽ tập trung vào dữ liệu của các mặt hàng nhạy cảm với thuế quan. Nếu những hàng hóa và dịch vụ đó không tăng giá đáng kể, Fed sẽ có động lực để cắt giảm lãi suất vào tháng 9.

Ngược lại, nếu giá những mặt hàng này lên cao, các nhà hoạch định chính sách có khả năng sẽ tiếp tục giữ nguyên lãi suất, bất chấp các tín hiệu tiêu cực trên thị trường lao động.

Đông đảo nhà đầu tư dự kiến Fed sẽ tung ra một đợt cắt giảm lãi suất vào tháng 9 và ít nhất một đợt nữa vào cuối năm nay.

Song, các chuyên gia Phố Wall có những quan điểm rất khác nhau. Ví dụ, Morgan Stanley và Bank of America đều dự đoán Fed sẽ giữ nguyên lãi suất đến hết năm nay. Trong khi đó, JPMorgan kỳ vọng Fed sẽ giảm lãi suất ba lần.

Tuy nhiên, những dự báo đó có thể thay đổi, tùy thuộc theo số liệu lạm phát và độ tin cậy của những con số đó. Nhà kinh tế Gapen cảnh báo quy trình thu thập số liệu mới của BLS sẽ “làm tăng tính biến động của số liệu CPI tương lai”.