Tại Việt Nam lẫn khu vực Đông Nam Á, ngoài tài chính – ngân hàng và bán lẻ, thì y tế - chăm sóc sức khỏe cũng là một ngành rất cởi mở với chuyển đổi số cũng như ứng dụng các công nghệ hiện đại như GenAI.

Khác với các ngành khác, mục tiêu quan trọng nhất khi chuyển đổi số của ngành y tế - chăm sóc sức khỏe không phải để bán được nhiều hàng hay kiếm thêm tiền, mà để giảm tải áp lực cho hệ thống cũng như công việc của các nhân sự trong ngành. Tất cả, nhằm giúp các bác sỹ chữa bệnh hiệu quả và y tá/điều dưỡng chăm sóc bệnh nhân trong – sau điều trị tốt hơn.

Thực trạng chuyển đổi số trong hệ thống bệnh viện ở Việt Nam

Đại học Y Dược TP HCM là một trong những bệnh viện tuyến đầu của TP HCM và cả nước. Hiện hệ thống này có ba cơ sở, quản lý 2,6 triệu bệnh nhân nội trú và ngoại trú, mỗi ngày điều trị cho 9.000 lượt bệnh nhân, đã thực hiện được 43.000 ca phẫu thuật. 

Theo chia sẻ của PGS. TS BS Nguyễn Hoàng Định - Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM trong Hội nghị Quản lý bệnh viện châu Á 2025, bệnh viện đã đầu tư rất nhiều vào chuyển đổi số cũng như các công nghệ, giải pháp mới.

Hiện hệ thống công nghệ dùng để quản lý ba cơ sở có 6 cấu phần chính. Đầu tiên là Hồ sơ bệnh án điện tử của bệnh nhân nội trú – ngoại trú, có những tin cơ bản như về đơn thuốc, quản lý lưu trữ hồ sơ bệnh án, bảo hiểm y tế, tài chính…Thứ hai là hệ thống Chẩn đoán bằng AI – DrAid: hỗ trợ phân tích những dấu hiệu bất thường của các chứng bệnh liên quan đến tim, phổi, xương thông qua hình ảnh chụp X-ray.

Thứ ba là Mạng lưới y tế từ xa, khi các bác sỹ của bệnh viện đã tham gia 186 buổi hội chẩn, chẩn đoán hình ảnh và phẫu thuật từ xa kết hợp với 22 bệnh viện ở khu vực miền Nam. 

Thứ tư, bệnh viện cũng đã triển khai ERAS (Enhanced Recovery After Surgery). Đây là chương trình cải thiện phục hồi sau phẫu thuật, tập trung vào sự chăm sóc toàn diện cho bệnh nhân trong và sau phẫu thuật để giảm thời gian nằm viện hay biến chứng. Giúp bệnh nhân nhanh chóng phục hồi và yên tâm hơn trong quá trình hồi phục. 

Thứ 5, hệ thống công nghệ quản lý Quy trình điều trị và chăm sóc bệnh nhân: ví dụ như quản lý đơn thuốc và cảnh báo sử dụng thuốc, lên kế hoạch chữa trị kịp thời – như sắp xếp lịch mổ, cải thiện và điện tử hóa hệ thống kiểm soát lây nhiễm chéo hoặc nhiễm trùng trong bệnh viện…Cuối cùng, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM đang dẫn đầu về mã hóa dữ liệu khi đầu tư vào các giải pháp như Snomed CT hay Loinc.

Một trong những đối tác cung cấp giải pháp công nghệ cho Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM là Wolters Kluwer, tập đoàn toàn cầu về cung cấp giải pháp thông tin, phần mềm và dịch vụ đa lĩnh vực, trong đó có y tế. Năm 2024, tập đoàn đến từ Hà Lan đã đạt doanh thu 5,9 tỷ Euro, phục vụ khách hàng tại hơn 180 quốc gia, hoạt động tại hơn 40 quốc gia, với khoảng 21.600 nhân viên trên toàn cầu.

Sản phẩm chủ lực mà Wolters Kluwer đang tập trung bán tại Việt Nam là UpToDate Enterprise Edition. Giải pháp này được thiết kế riêng cho các cơ sở y tế quy mô lớn, giải pháp hỗ trợ ra quyết định lâm sàng (Clinical Decision Support - CDS) tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) giúp các nhà quản lý và bác sĩ nâng cao chất lượng chăm sóc y tế đồng bộ.

UpToDate với 30 năm tuổi có thể được xem là phiên bản của ChatGPT trong ngành y tế, với thông tin phản hồi đã được thẩm định và những gợi ý chuyên môn sát chứng cứ khoa học được cập nhật liên tục theo thời gian thực. Ngoài bệnh viện ĐH Y Dược TP HCM, khách hàng của Wolters Kluwer tại Việt Nam còn có Vinmec, Hồng Ngọc, FV… 

“Khi bán hàng ở Việt Nam, Wolters Kluwer có hai thuận lợi lớn. Thứ nhất, là những chính sách khuyến khích về chuyển đổi số trong ngành y tế của Chính phủ. Ví dụ: Bộ Y tế đã yêu cầu các bệnh viện triển khai hồ sơ bệnh án điện tử chậm nhất vào ngày 30/9/2025.

Thứ hai, người Việt Nam khá cởi mở trong việc tiếp nhận công nghệ, ngay cả trong lĩnh vực được xem là cũ kỹ như y tế. “Cơn sốt” về ứng dụng AI – như ChatGPT hoặc GenAI trong khoảng thời gian gần đây của các doanh nghiệp Việt, đã khiến các đối tác dễ dàng hiểu rõ những sản phẩm như UpToDate.”, ông Hong Nguyen – Giám đốc khu vực APAC, Wolters Kluwer Health cho biết.

Còn thách thức lớn nhất của UpToDate khi triển khai ở Việt Nam là vấn đề ngôn ngữ. Theo ông, mặc dù hiện tại đã có nhiều bác sỹ Việt Nam có thể giao tiếp hoặc đọc các bài nghiên cứu bằng tiếng Anh, nhưng tựu chung tiếng Việt vẫn được sử dụng nhiều nhất. Đã có 2 triệu tìm kiếm trên UpToDate tại Việt Nam và 65% đến 67% trong đó là bằng ngôn ngữ tiếng Việt. 

Với thách thức về rào cản ngôn ngữ, Wolters Kluwer sẽ cần thời gian để khắc phục dần. Wolters Kluwer vẫn đang tiếp cận thêm các hệ thống bệnh viện công tại Việt Nam, nhằm phổ cập UpToDate nhiều nhất có thể. Theo ông Hong Nguyen, không chỉ tại Việt Nam, mà ở bất cứ đất quốc gia nào, việc tiếp cận khu vực công luôn khó hơn tư.

Với UpToDate, hiện cần 67 giây để cho ra một câu trả lời cần thiết và tốc độ này sẽ được Wolters Kluwer cải thiện trong tương lai. Trên UpToDate đang có 13.000 bài chuyên luận đã được công ty kiểm duyệt chặt chẽ đầu vào. Khi bác sỹ đưa ra bất cứ vấn đề gì cho UpToDate, hệ thống sẽ tổng hợp và gợi ý giải pháp, giúp các bác sỹ có nhiều thông tin cũng như góc nhìn hơn để ra quyết định.

“Với thông tin đầu vào đã được kiểm duyệt cẩn thận, UpToDate sẽ hỗ trợ các bác sỹ đủ tự tin ra quyết định đúng mà không cần phải kiểm tra lại các thông tin một lần nữa như ChatGPT.

Tuy nhiên, như chúng ta điều biết, trong y học, không chỉ có trắng và đen, không chỉ có đúng hoặc sai. Vậy nên, các câu trả lời của UpToDate là gợi ý mở và hệ thống sẽ đề xuất thêm các xếp hạng bằng chứng, để bác sỹ có thể nghiên cứu thêm nếu cảm thấy chưa chắc chắn hoặc chưa thể ra quyết định.”, đại diện Wolters Kluwer phân tích thêm.

Thông qua dữ liệu thu thập và phân tích, UpToDate từng hỗ trợ một cơ quan dự đoán được thời gian của đỉnh dịch cúm với độ chính xác 97%.

Ứng dụng robotic đã giúp Bệnh viện Đa khoa Singapore tiết kiệm được 2,1 triệu SGD

Phần mình, TS Jasmine Ong –Trưởng bộ phận Dược lâm sàng, Bệnh viện Đa khoa Singapore, cơ quan của bà cũng đã ứng dụng rất nhiều công nghệ - công cụ chuyển đổi số khác nhau.

Công nghệ đã giúp bệnh viện của bà tích hợp liền mạch trong quy trình làm việc lâm sàn, ví dụ như ở dịch vụ tư vấn khám chữa bệnh. Bệnh viện còn có Peach - chatbot AI hỗ trợ bác sỹ đánh giá tình trạng bệnh nhân trước phẫu thuật với độ chính xác 98%. 

Khi nhân viên y tế tiếp nhận bệnh nhân đăng ký lần đầu tiên, nhân viên có thể tự tạo ra các lời nhắc riêng hoặc lấy một mẫu có sẵn trong thư hiện hay nhờ AI tự tạo ra một lời nhắc; sau đó chuyển đến các chuyên khoa phù hợp.

Trong quá trình tư vấn, khách hàng lẫn nhân sự của bệnh viện sẽ được hỗ trợ theo ngôn ngữ của bệnh nhân như tiếng Anh, tiếng Hoa hoặc tiếng Malaysia; với công cụ ghi âm chuyển ngữ tức thời để quá trình đối thoại giữa bệnh nhân và bác sỹ được thông suốt – rõ ràng. 

Sau tư vấn, Gen AI sẽ giúp các bác sỹ tóm tắt lại quá trình tư vấn – khám bệnh cũng như kết luận cuối cùng; cho phép bác sỹ xem xét và chỉnh sửa ngay lập tức để đảm bảo tính đầy đủ và chính xác. Bệnh án sẽ được lưu trữ vào dữ liệu chung của bệnh viện một cách an toàn.

“Kể từ năm 2020, Bệnh viện Đa khoa Singapore đã bắt đầu hành trình đầu tư vào robotic nhằm giúp các bộ phận tập trung vào các tác vụ phức tạp hơn như chăm sóc bệnh nhân. Đã có 253 dự án thử nghiệm sử dụng robotic từ 2020 và 95 dự án đã thành công đưa vào sử dụng trong thực tế, giúp bệnh viện tiết kiệm được hơn 45.000 giờ nhân công và 2,1 triệu USD Singapore nhờ tăng năng suất.  

Ngoài ra, đã có 127 nhân sự của bệnh viện được huấn luyện để sử dụng UIPath Studio và 69 trong đó được huấn luyện nội bộ.”, TS Jasmine Ong nêu cụ thể.

Rất khó để định giá lợi nhuận mà chuyển đổi số mang lại trong ngành y tế

Về khía cạnh lợi nhuận từ chuyển đổi số hay đầu tư công nghệ trong các bệnh viện, PGS. TS Nguyễn Hoàng Định cho rằng rất khó để có thể thống kê chính xác.  

Tại Việt Nam, nhân sự như bác sỹ hoặc y tá, điều dưỡng trong các bệnh viện tuyến đầu luôn phải chịu áp lực công việc cực lớn hằng ngày và họ thường xuyên bị burn-out – cả ở thể chất lẫn tinh thần. Bên cạnh đó, quản lý chi phí cũng là câu chuyện nan giải khi mỗi bệnh viện đều có lượng nhà cung cấp, bệnh nhân lớn.

Vậy nên, mục tiêu chính của Bệnh viện ĐH Y Dược TP HCM khi đầu tư các hệ thống, công cụ hay giải pháp công nghệ là để giảm tải áp lực công việc cho toàn bộ nhân sự, khiến việc quản lý bệnh viện – cả về công việc hành chính lẫn tài chính đơn giản và hiệu quả hơn. Tất cả nhằm hỗ trợ nhân sự trong bệnh viện có thời gian tập trung hơn vào việc khám chữa bệnh, chăm sóc bệnh nhân; nâng cao chất lượng dịch vụ.

Theo đó, hệ thống quản lý mới đã giúp bệnh viện có thể phát hiện nguy cơ nhiễm khuẩn sớm và giám sát các bệnh nhân viêm phổi đang điều trị trong bệnh viện, qua đó nâng cao an toàn người bệnh.

Đồng quan điểm, theo bà Jasmine Ong, bản thân bà cũng không thể trả lời cho các câu hỏi về khía cạnh lợi nhuận đầu tư với chuyển đổi số. Cũng như Việt Nam, hệ thống y tế của Singapore cũng đang đối diện với áp lực dân số già, khi trong 5 người dân Singapore thì có một người trên 65 tuổi. 

Điều này đồng nghĩa với lượng ca bệnh mãn tính ở Singapore tăng lên nhanh chóng hàng năm, khiến hệ thống y tế của đảo quốc luôn thường trực nguy cơ quá tải. Vậy nên, mục tiêu đầu tư công nghệ của cơ quan bà cũng là để giảm bớt áp lực cho nhân sự và cơ sở hạ tầng của bệnh viện, tránh tình trạng đứt gãy dịch vụ do căng thẳng kéo dài.

“Làm sao để người dân sống lâu hơn với chất lượng cuộc sống tốt hơn, không bị các bệnh mãn tính dày vò là một nhiệm vụ chẳng dễ dàng”, đại diện Bệnh viện Đa khoa Singapore kết luận.