Sáng ngày 21/10, tại thảo luận tổ về kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026, đại biểu Quốc hội Tô Ái Vang (Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ) đánh giá trong bối cảnh chịu tác động từ các yếu tố trong nước, khu vực và thế giới, đặc biệt là những diễn biến cực đoan của biến đổi khí hậu, nền kinh tế Việt Nam vẫn thể hiện sức chống chịu kiên cường, duy trì tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm cao hàng đầu thế giới.

Cụ thể, năm 2025, Việt Nam đã đạt và vượt 15/15 chỉ tiêu chủ yếu do Quốc hội giao cho Chính phủ. Các động lực tăng trưởng truyền thống tiếp tục được phát huy hiệu quả, trong đó Việt Nam thuộc nhóm 15 quốc gia đang phát triển và thu hút FDI lớn nhất thế giới.

“Các bộ, ngành, địa phương cũng đã nỗ lực huy động mọi nguồn lực, vừa khắc phục hậu quả thiên tai, vừa tăng cường các giải pháp phát triển kinh tế, qua đó giữ vững ổn định vĩ mô và củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước”, đại biểu nêu rõ.

Để tiếp tục duy trì và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đại biểu đề nghị Chính phủ làm rõ nguyên nhân chậm phân bổ vốn đầu tư công, đồng thời chỉ đạo các bộ, ngành đẩy nhanh tiến độ, sớm trình phương án phân bổ theo quy định, bảo đảm giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025.

Dẫn báo cáo của Chính phủ, đại biểu cho biết tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 là 1.048,1 nghìn tỷ đồng. Tính đến tháng 9, tổng số vốn đã phân bổ chi tiết đạt 1.029,6 nghìn tỷ đồng, còn 18,5 nghìn tỷ đồng thuộc 18 bộ, ngành Trung ương chưa được phân bổ chi tiết.

“Việc chậm trễ này cần được xác định rõ nguyên nhân và có biện pháp xử lý dứt điểm, nhằm bảo đảm tiến độ giải ngân và phát huy hiệu quả nguồn vốn đầu tư công trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế” đại biểu Vang lưu ý.

Ngoài ra, về điều hành thu ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2025, Chính phủ đã trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 6 chính sách giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đẩy tăng trưởng. Dự kiến NSNN năm 2025 giảm thu khoảng 240 nghìn tỷ đồng.

Trong khi đó, khoảng 97% doanh nghiệp nhỏ và vừa (đóng góp hơn 40% GDP, sử dụng trên 50% lực lượng lao động) dự báo sẽ tiếp tục gặp khó khăn do chịu tác động của kinh tế thế giới. Vì vậy, đại biểu kiến nghị Chính phủ dự kiến cân đối tình hình thu NSNN và xem xét trình Quốc hội tiếp tục quyết định các chính sách miễn, giảm thuế phí trong năm 2026 và những năm tiếp theo.

Trong trường hợp, sau khi thực hiện các giải pháp tăng thu của địa phương mà vẫn chưa đạt, nhất là đối với các địa phương chịu tác động gay gắt từ biến đổi khí hậu, Chính phủ xem xét phương án xử lý bù giảm thu do nguyên nhân khách quan (do thực hiện chính sách miễn, giảm thuế, phí và các chính sách an sinh xã hội do Trung ương ban hành).

“Việc bù giảm thu nên phù hợp với khả năng cân đối của ngân sách Trung ương theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước”, đại biểu

Đề xuất lãi suất trần 2,5% trong 3 năm

Còn theo ĐBQH Nguyễn Như So (Đoàn ĐBQH Bắc Ninh) mỗi tháng có hơn 19.400 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường cho thấy khu vực tư nhân vốn là trụ cột và vững chắc của nền kinh tế thị trường vẫn đang bị trói buộc. 

Để tạo đột phá, thúc đẩy phát triển bền vững, đặc biệt là khu vực tư nhân, đại biểu So cho rằng cần tháo gỡ các điểm nghẽn cốt lõi và tối ưu hóa cơ chế hiện hành, tập trung vào ba nhóm giải pháp lớn.

Thứ nhất, cơ cấu lại toàn diện thị trường vốn, kích thích dòng tiền mạnh mẽ phục vụ sản xuất thực sự. Thay vì chảy vào, chảy vào sản xuất kinh doanh, nơi tạo ra giá trị thực, thì dòng tiền lại quẩn vào các kênh đầu tư không hiệu quả, tạo ra một lãng phí nguồn lực khổng lồ. Điều này không chỉ gây mất ổn định cho nền kinh tế mà còn làm giảm niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp.

Vì vậy, Chính phủ cần có những chính sách mạnh mẽ để tái cấu trúc lại thị trường vốn, khuyến khích đầu tư vào sản xuất, công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghệ cao. Bên cạnh đó, cũng cần đẩy mạnh việc phát triển các kênh vốn phi ngân hàng như quỹ đầu tư, trái phiếu doanh nghiệp để giảm bớt sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, đồng thời tạo ra môi trường tài chính ổn định và linh hoạt hơn cho doanh nghiệp.

“Cần triển khai mạnh mẽ chính sách tài khóa, tiền tệ, hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân vượt qua những khó khăn, vươn lên và phát triển bền vững để nền kinh tế có thể chuyển từ trạng thái cầm cự sang bứt phá. Và yếu tố then chốt là chính sách và kích hoạt dòng vốn hiệu quả, kịp thời hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân”, ông So nêu rõ.

Ngoài ra, Chính phủ cần có những nghiên cứu và triển khai những chương trình tái cấp vốn vượt khủng hoảng với cơ chế lãi suất trần cố định ở mức 2,5% trong 3 năm cho các khoản vay trung và dài hạn, phục vụ cho các dự án sản xuất và đổi mới công nghệ. Chính sách này sẽ không chỉ giải quyết được vấn đề giảm khả năng hấp thụ vốn yếu mà còn tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn dồi dào, phục vụ cho nhu cầu mở rộng sản xuất và đổi mới sáng tạo.

Đồng thời, cần nhanh chóng đưa ra gói kích cầu thuế sản xuất xanh, ưu tiên và giảm thuế thu nhập doanh nghiệp 50% cho các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ 4.0 và dự án kinh tế tuần hoàn.

Điều này sẽ tạo động lực trực tiếp biên lợi nhuận, thúc đẩy cho doanh nghiệp tái đầu tư vào sản xuất, qua đó giúp tăng trưởng bền vững và nâng cao cạnh tranh thị trường quốc tế. Đặc biệt là kích thích phát triển mô hình sản xuất xanh, sạch, không chỉ thúc đẩy sự phát triển doanh nghiệp mà đóng góp vào việc bảo vệ môi trường, tạo ra nền tảng một nền kinh tế hiện đại, bền vững và phù hợp với xu thế toàn cầu.

Thứ hai, thành lập cơ chế đặc biệt cho doanh nghiệp tư nhân trong các ngành công nghiệp chế biến và nông nghiệp công nghệ cao để thúc đẩy khu vực tư nhân, đặc biệt trong ngành công nghiệp mũi nhọn như công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, vi mạch, dẫn năng lượng tái tạo, nông nghiệp công nghệ cao.

Trong đó, những doanh nghiệp áp dụng công nghệ tiên tiến như tự động hóa, trí tuệ nhân tạo trong sản xuất nông sản cần được hưởng chính sách ưu đãi như giảm thuế thu nhập doanh nghiệp lên đến 50% trong 10 năm, các gói bảo lãnh tín dụng hấp dẫn.

Chính sách này không chỉ giúp cho thu hút những nhà đầu tư vào nông nghiệp hiện đại mà còn tạo ra động lực mạnh mẽ để chuyển đổi nền nông nghiệp Việt Nam, hình thành một nền sản xuất bền vững, thân thiện với môi trường và có khả năng cạnh tranh cao trên thị trường toàn cầu.

"Việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao sẽ là một bước tiến quan trọng trong việc nâng cao giá trị nông sản Việt, đáp ứng những nhu cầu khắt khe của thị trường quốc tế", đại biểu So kỳ vọng.

Cuối cùng, theo đại biểu, phát triển nhân lực chất lượng cao phải được xem là trụ cột trung tâm trong chiến lược phát triển quốc gia, quyết định năng suất và sức bật của nền kinh tế trong kỷ nguyên số.