Tập đoàn Vingroup đã chính thức bước vào lĩnh vực robot hình người với việc thành lập liên tiếp hai công ty chuyên trách chỉ trong vòng hai tháng, có tổng vốn điều lệ 2.000 tỷ đồng. Động thái này diễn ra trong bối cảnh cuộc cạnh tranh trên thị trường robot toàn cầu đang nóng lên, với sự trỗi dậy mạnh mẽ của các công ty Trung Quốc như một đối thủ cạnh tranh trực tiếp với các ông lớn công nghệ Mỹ.

Chỉ 5 tháng sau khi thành lập, công ty VinMotion của Vingroup đã phát triển được 5 phiên bản robot hình người. Trong một trao đổi với Viettimes, ông Nguyễn Trung Quân, Chủ tịch VinMotion, cho biết đây là sản phẩm "make in Vietnam" 100%, do đội ngũ kỹ sư trong nước tự chủ toàn bộ quy trình từ thiết kế, chế tạo phần cứng đến phát triển phần mềm.

Theo ông Quân, dù mới thành lập vào tháng 1/2025, đội ngũ của VinMotion quy tụ nhiều chuyên gia đã có kinh nghiệm dày dạn trong lĩnh vực robotics tại Việt Nam và quốc tế. Trong đó có những nhân sự từng làm việc tại các tập đoàn hàng đầu như GE HealthCare Robotics, Aldebaran Robotics (nổi tiếng với robot NAO), và bản thân ông cũng từng nhận giải luận án tiến sĩ xuất sắc tại Đại học Carnegie Mellon (CMU) và góp phần phát triển robot MIT Cheetah.

VinMotion đặt mục tiêu trở thành công ty hàng đầu thế giới về robot hình người đa năng (general-purpose humanoid robots). Robot của công ty được định hướng ứng dụng trong ba lĩnh vực chính:

Dịch vụ - giải trí: Đảm nhiệm các vai trò như lễ tân, hướng dẫn viên, chăm sóc khách hàng tại khách sạn, showroom.

Công nghiệp: Hỗ trợ con người trong các môi trường sản xuất, kho bãi.

Gia đình: Giúp việc nhà từ lau dọn, tương tác, bầu bạn và chăm sóc trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi.

Bên cạnh các mẫu robot hiện tại, VinMotion cũng đang phát triển một nguyên mẫu đặc biệt có tên SuperMotion, được thiết kế để hoạt động trong các môi trường công nghiệp nặng, khắc nghiệt.

Chủ tịch VinMotion cho rằng đây là "thời điểm vàng" để Việt Nam ghi dấu trên bản đồ công nghệ thế giới. Ông phân tích, trong khi Mỹ dẫn đầu về nghiên cứu nhưng có chi phí sản xuất cao và Trung Quốc có lợi thế chuỗi cung ứng nhưng đối mặt với "rào cản niềm tin", thì Việt Nam nổi lên với chi phí hợp lý, kỹ sư tay nghề cao và vị thế trung lập. 

Với sự hậu thuẫn tài chính và hệ sinh thái công nghệ từ Vingroup, VinMotion có điều kiện để cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Trước VinMotion, vào tháng 11/2024, Vingroup đã thành lập CTCP Nghiên cứu Phát triển và Ứng dụng người máy VinRobotics. Cả hai công ty đều có vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng.

CTCP Nghiên cứu phát triển và Ứng dụng Người máy đa năng VinMotion thành lập ngày 10/1/2025, đặt trụ sở tại Khu đô thị Vinhomes Riverside, Long Biên, Hà Nội. Vingroup góp 51% vốn điều lệ.

CTCP Nghiên cứu Phát triển và Ứng dụng người máy VinRobotics thành lập tháng 11/2024. Cơ cấu cổ đông bao gồm Vingroup nắm giữ 51%, ông Phạm Nhật Vượng góp 39%, hai con trai ông là Phạm Nhật Quân Anh và Phạm Nhật Minh Hoàng mỗi người có 5% cổ phần.

Mục tiêu của VinRobotics là nghiên cứu, phát triển và chuyển giao công nghệ tiên tiến, tập trung vào các giải pháp tự động hóa, robot công nghiệp và trí tuệ nhân tạo (AI) để tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao hiệu quả công việc.

Ngoài hai công ty trên, Vingroup cũng đang đầu tư vào các đơn vị công nghệ khác như VinFast, VinAI và Vinbigdata.

Bối cảnh toàn cầu: Cuộc đua Mỹ - Trung và chiến lược giá

Việc Vingroup đặt mục tiêu vươn ra toàn cầu diễn ra trong một bối cảnh thị trường cực kỳ năng động và cạnh tranh. Cuộc đua này đang được định hình bởi hai cực chính là Mỹ và Trung Quốc, với những chiến lược phát triển và cạnh tranh rất khác biệt.

Một sự kiện tiêu biểu gần đây là World Humanoid Robot Games tổ chức tại Bắc Kinh. Đây không chỉ là một cuộc thi mà còn là một màn trình diễn sức mạnh, thể hiện tham vọng của Trung Quốc trong việc dẫn đầu ngành công nghiệp robot. 

Tại đây, robot H1 của công ty Unitree (Trung Quốc) đã giành chiến thắng trong cuộc đua 1.500 m, một minh chứng cho thấy sự tiến bộ nhanh chóng của các công ty Trung Quốc. Sự kiện này diễn ra trong khi robot Optimus của Tesla (Mỹ) vẫn đang trong giai đoạn phát triển, cho thấy các đối thủ Trung Quốc đang tăng tốc để bắt kịp và vượt lên.

Sự trỗi dậy này là kết quả của một chiến lược dài hạn. Trung Quốc đã chuyển mình từ vị thế là thị trường tiêu thụ robot công nghiệp lớn nhất thế giới sang một quốc gia tự chủ về công nghệ và sản xuất. 

Dù vào năm 2016, khoảng 70% robot sử dụng tại Trung Quốc vẫn do các thương hiệu nước ngoài sản xuất, ngành công nghiệp robot nội địa đã được phát triển một cách có hệ thống trong hơn hai thập kỷ. 

Quá trình này bắt đầu từ những năm 2000, với những nỗ lực tiên phong như việc Viện Công nghệ Bắc Kinh phát triển robot BHR-1 từ năm 2002. Sự kiên nhẫn chiến lược này đã tạo nền tảng vững chắc cho các công ty như Unitree ngày nay.

Để chiếm lĩnh thị trường, các công ty Trung Quốc đang áp dụng một chiến lược cạnh tranh cốt lõi: giá cả. Robot G1 của Unitree được định giá ở mức 16.000 USD, một con số thấp hơn đáng kể so với mức giá dự kiến từ 20.000 đến 25.000 USD của Tesla Optimus. 

Lợi thế về giá này không đi kèm với sự thua kém về hiệu năng. Robot G1 có thể chạy với tốc độ 12 km/h và mang vác vật nặng hơn 40 kg, trong khi Optimus được công bố có thể đi bộ với tốc độ 5 mph (khoảng 8 km/h) và nâng được 20 pounds (khoảng 9 kg). 

Chiến lược cung cấp sản phẩm có hiệu năng cạnh tranh với mức giá thấp hơn đã từng giúp các công ty Trung Quốc thành công ở nhiều lĩnh vực công nghệ khác, và giờ đây đang được áp dụng cho robot hình người.

Thị trường mà Vingroup và các đối thủ đang nhắm đến có tiềm năng khổng lồ, dự kiến tăng trưởng từ 53,2 tỷ USD năm 2024 lên 178,7 tỷ USD vào năm 2033. Tuy nhiên, cuộc đua vẫn còn ở giai đoạn đầu với nhiều thách thức kỹ thuật. 

Ngay cả tại sự kiện ở Bắc Kinh, một số robot vẫn gặp sự cố như vấp ngã, rơi linh kiện, và nhiều robot vẫn phải được điều khiển thủ công bởi con người thông qua tay cầm. Điều này cho thấy công nghệ vẫn cần thời gian để hoàn thiện, và đây chính là cơ hội cho những công ty mới như VinMotion tham gia và tạo ra sự khác biệt.