Theo nguồn tin của tờ Bloomberg, Ukraine đã đồng ý với Mỹ về một thỏa thuận hợp tác phát triển nguồn tài nguyên thiên nhiên của nước này. Động thái mới có thể thúc đẩy nỗ lực của Mỹ trong việc đàm phán lệnh ngừng bắn giữa Nga và Ukraine.

Dự kiến nội các Ukraine sẽ đề xuất ký kết thỏa thuận với Mỹ vào ngày 26/2. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng có kế hoạch đến Mỹ vào ngày 28/2 để chốt thỏa thuận.

Chia sẻ với các phóng viên Nhà Trắng hôm 25/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói: “Tôi nghe nói ông Zelensky sẽ tới đây vào ngày 28/2. Tôi hài lòng với thỏa thuận này và ông Zelensky cũng muốn cùng ký kết nó. Tôi biết rằng đây là thỏa thuận lớn”.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent là người đầu tiên trình bày đề xuất thỏa thuận đất hiếm tại Kiev hồi đầu tháng 2. Nhưng ông Zelensky đã từ chối các phiên bản ban đầu với lý do Mỹ đòi hỏi quá nhiều từ phía Ukraine.

Hai bên đi đến thống nhất sau khi Mỹ bỏ điều khoản yêu cầu Kiev cam kết đóng góp 500 tỷ USD từ hoạt động khai thác tài nguyên vào một quỹ như một hình thức trả nợ cho viện trợ của Mỹ, nguồn tin của Bloomberg cho hay.

Thay vào đó, khung thỏa thuận hiện tại sẽ tạo ra một quỹ chung giữa Mỹ và Ukraine nhằm quản lý doanh thu tương lai từ nguồn tài nguyên thiên nhiên của quốc gia Đông Âu. Khung thỏa thuận mới nhất không nêu rõ các đảm bảo an ninh của Mỹ, nhưng Ukraine nhìn nhận đây là bước đầu tiên để đạt được mục tiêu quan trọng đó.

Các quan chức Mỹ cho rằng việc gắn kết Ukraine với Mỹ thông qua các liên kết kinh tế sẽ tạo ra một lá chắn an ninh không chính thức. Hai nước dự kiến sẽ đàm phán kỹ hơn về các chi tiết trong tương lai.

Thỏa thuận đất hiếm mang lại cho chủ nhân Nhà Trắng một bàn thắng chính trị, đồng thời giúp ông có thêm cách để thuyết phục người Mỹ tiếp tục hỗ trợ Ukraine.

Điều này đặc biệt quan trọng trong trường hợp chính phủ Mỹ cần Quốc hội phê chuẩn thêm viện trợ cho Ukraine nếu các cuộc đàm phán với Nga tiếp tục kéo dài. Ukraine vẫn phụ thuộc vào Mỹ và các đồng minh châu Âu về vũ khí và đạn dược. 

Hôm 24/2, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết Ukraine muốn đầu tư vào quỹ mới với Mỹ trên cơ sở bình đẳng 50 - 50. Quỹ này sẽ bao gồm thu nhập tương lai từ các doanh nghiệp nhà nước và từ việc khai thác vật liệu thô.

Ông Trump từng nói muốn số đất hiếm tương đương khoảng 500 tỷ USD. Tuy một số báo cáo ước tính Ukraine có trữ lượng khoáng sản trị giá 10.000 tỷ USD, nước này không sở hữu mỏ đất hiếm nào được quốc tế công nhận là có hiệu quả kinh tế.

Ukraine có một số mỏ thương mại chứa các khoáng chất quan trọng như titan và gali, nhưng giá trị của chúng nhiều khả năng không thể bì với con số ông Trump mong muốn.