Đậu nành đã trở thành một con bài mặc cả của Trung Quốc trong cuộc chiến thương mại với Mỹ. (Ảnh minh hoạ: SCMP).
Hoạt động nhập khẩu đậu nành Mỹ của Trung Quốc gần như không có dấu hiệu phục hồi trong bối cảnh lượng ngũ cốc dự trữ của Bắc Kinh đã tăng lên mức cao nhất trong nhiều năm.
Thực tế này đang làm suy yếu tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng thoả thuận đình chiến thương mại gần đây giữa hai siêu cường kinh tế sẽ thúc đẩy Trung Quốc mua lượng lớn đậu nành Mỹ.
Trung Quốc, nước tiêu thụ đậu nành lớn nhất thế giới, đang dư thừa nguồn cung nhiều tháng ồ ạt tích trữ. Các chuyên gia nói đây là lý do Bắc Kinh trì hoãn việc mua hàng dù hai bên đều ca ngợi mối quan hệ song phương đã cải thiện.
Một báo cáo do Bộ Nông nghiệp Mỹ công bố vào cuối tuần trước cho thấy quốc gia tỷ dân chỉ mua hai đơn đậu nành Mỹ kể từ cuộc gặp giữa ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc.
Cụ thể, Trung Quốc đã mua tổng cộng 332.000 tấn đậu nành Mỹ trong giai đoạn ngày 2/10 - 12/11. Con số này thấp hơn nhiều so với mức 12 triệu tấn mà Nhà Trắng cho biết Trung Quốc đã đồng ý mua từ giờ đến cuối năm.
Chia sẻ với CNBC, ông Michael Sobolik, thành viên cấp cao tại Viện Hudson, cho hay: “Lời hứa của Bắc Kinh với các tổng thống Mỹ trước đây thường ngắn hạn và lời hứa mua đậu nành mà ông Tập nói với ông Trump có thể cũng như vậy”.
Vị chuyên gia dự đoán Trung Quốc có thể sẽ “chậm mua đậu nành Mỹ để lôi kéo chính quyền ông Trump tham gia vào các cuộc đàm phán kéo dài” nhằm đóng băng những động thái leo thang xung đột từ Mỹ.
Bắc Kinh có thể sẽ thay đổi lượng đậu nành nhập khẩu tuỳ theo biến động địa chính trị. Đậu nành từ lâu đã là một điểm nóng, một quân bài mặc cả trong căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Tháng trước, Nhà Trắng tuyên bố rằng Bắc Kinh cũng đồng ý, theo một thoả thuận song phương toàn diện, mua 25 triệu tấn đậu nành Mỹ mỗi năm trong ba năm tới, dù con số này vẫn thấp hơn mức 26,8 triệu tấn mà họ mua vào năm ngoái.
Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn im lặng về cam kết. Ngoài việc tạm dừng áp thuế quan trả đũa đối với một số nông sản Mỹ, chính quyền ông Tập vẫn chưa công khai xác nhận các mục tiêu đó.
Các nhà máy chế biến đậu nành thô, nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi và người chăn nuôi heo Trung Quốc đã tích trữ lượng hàng tồn kho vượt mức thông thường. Đồng thời, các kho dự trữ nhà nước cũng chứa một lượng đáng kể khác, tạo thành bộ đệm cho Trung Quốc.
Theo dữ liệu từ nền tảng Sublime China Information, tính đến ngày 7/11, lượng đậu nành tồn kho tại các cảng Trung Quốc đã đạt mức cao kỷ lục 10,3 triệu tấn, tăng 3,6 triệu tấn so với cùng kỳ năm trước.
Các nhà máy chế biến đậu nành thô nắm giữ 7,5 triệu tấn - mức cao nhất kể từ năm 2017. Doanh nghiệp tích trữ lượng tồn kho khủng sau khi nhập khẩu đậu nành của Trung Quốc tăng kỷ lục trong 5 tháng liên tiếp tính đến tháng 9.
Theo dữ liệu chính thức của hải quan Trung Quốc, lượng đậu nành nhập khẩu vẫn duy trì ở mức cao trong tháng 10, tăng 17,2% lên 9,48 triệu tấn. Tổng lượng nhập khẩu trong 10 tháng đầu năm đạt 95,7 triệu tấn, cao hơn cùng kỳ 6,4%.
Ước tính tháng trước của ông lớn xuất khẩu ngũ cốc Anec cho thấy Brazil cung cấp gần 80% lượng đậu nành nhập khẩu. Và theo Giám đốc Chris Turner của ING, lượng nhập khẩu từ Brazil trong quý II và III đã tăng 13% so với cùng kỳ.
“Việc Trung Quốc mua một vài lô hàng đậu nành Mỹ sẽ không có ý nghĩa đáng kể đối với Brazil”, ông Turner nói, vì nguồn cung từ Nam Mỹ thường rẻ hơn hàng Mỹ, ngay cả sau khi Trung Quốc đã giảm thuế quan trả đũa.
Theo các chuyên gia trong ngành, không có nhiều dấu hiệu cho thấy các công ty nhập khẩu ngũ cốc nhà nước của Trung Quốc, chẳng hạn như COFCO và Sinograin, sẽ mua lượng lớn đậu nành Mỹ.
“Có rất ít dấu hiệu cho thấy các công ty nhà nước đang tham gia vào kế hoạch mua 12 triệu tấn đậu nành Mỹ trước cuối năm nay, chứ đừng nói đến việc mua thêm 25 triệu tấn cho năm dương lịch 2026”, ông Arlan Suderman, nhà kinh tế hàng hoá trưởng của StoneX, viết trong một lưu ý.
Các tín hiệu mà Bắc Kinh phát đi gần đây khá lẫn lộn. Đầu tháng này, họ đã khôi phục giấy phép cho ba nhà xuất khẩu đậu nành của Mỹ, bao gồm một công ty có trụ sở tại Minnesota có tên là CHS.
Tại hội chợ nhập khẩu nông sản lớn nhất đất nước vào tuần trước, ông Chen Chao, quan chức cấp cao thuộc Bộ Thương mại Trung Quốc, mô tả nông nghiệp là nền tảng cho mối quan hệ kinh tế rộng lớn hơn giữa hai bên.
Và trong một động thái ngoại giao khác, nhà đàm phán thương mại hàng đầu Trung Quốc Li Chenggang đã gặp một phái đoàn nông nghiệp Mỹ vào đầu tháng 11. Tại đó, ông Li cam kết sẽ tạo ra môi trường thuận lợi cho hợp tác thương mại nông nghiệp.
Song, việc mua hàng vẫn khá thất thường. Sự vắng mặt của Trung Quốc đã gây áp lực tài chính cho nông dân Mỹ, bởi đây vốn là thị trường xuất khẩu hàng đầu của họ. Trong năm 2024, Mỹ xuất khẩu đến 12,6 tỷ USD đậu nành cho Trung Quốc.
"Bom nợ" bất động sản của Trung Quốc là những nhà phát triển lớn như China Evergrande. Nhưng ở một quốc gia châu Á khác, “bom nợ” lại nằm trong các hộ gia đình.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nhật Bản cho biết, chính phủ nước này đang hoàn tất việc xác định quy mô gói kích thích kinh tế sắp tới, dự kiến “vượt xa” 17.000 tỷ yen (110 tỷ USD).
Trong bối cảnh các quan chức Fed bày tỏ quan điểm trái ngược nhau về lãi suất, các nhà đầu tư đã thay đổi dự đoán của mình.
Sau khi chính phủ Mỹ hoạt động trở lại, các báo cáo kinh tế quan trọng sẽ được phát hành. Các dữ liệu này sẽ cung cấp cái nhìn quan trọng về thị trường lao động, lạm phát và sức khỏe của nền kinh tế.
