Thuế đối ứng chính thức có hiệu lực

Sau nhiều tháng đe doạ và đảo ngược chính sách từ Nhà Trắng, các mức thuế quan đối ứng mới áp dụng lên hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ đã chính thức có hiệu lực kể từ 0h01 ngày 7/8 theo giờ New York (tức 11h01 sáng cùng ngày theo giờ Việt Nam).

Vào tuần trước, Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh công bố mức thuế cho hơn 60 quốc gia và khu vực. Sắc lệnh này cho Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ một tuần để thực hiện những thay đổi cần thiết trước khi thu thuế.

Chia sẻ với hãng tin Bloomberg vào thời điểm đó, một quan chức cấp cao trong chính quyền ông Trump giải thích rằng các đối tác thương mại được phân loại thành ba nhóm.

Thứ nhất, các đối tác mà Mỹ có thặng dư thương mại hàng hoá sẽ đối mặt mức thuế 10%. Thứ hai, các đối tác đã đạt thoả thuận hoặc các đối tác mà Mỹ ghi nhận thâm hụt thương mại hàng hoá khiêm tốn sẽ chịu mức thuế khoảng 15%.

Cuối cùng, các đối tác chưa đạt thoả thuận hoặc có thặng dư thương mại hàng hoá lớn với Mỹ sẽ chịu mức thuế cao hơn. Theo danh sách, Syria sẽ chịu mức thuế cao nhất 41%, trong khi Lào và Myanmar sẽ đối mặt với mức thuế 40%. Việt Nam chịu mức thuế 20%.

Cũng theo thông báo từ Nhà Trắng, tất cả hàng hoá được coi là được trung chuyển qua một quốc gia khác để tránh thuế quan sẽ phải chịu mức thuế bổ sung 40%. Một số nền kinh tế như Trung Quốc, Canada và Mexico nằm trong một nhóm khác.

Theo ước tính của Bloomberg, do các chính sách thuế quan quan khác nhau của ông Trump, thuế suất trung bình mà Mỹ áp dụng đối với hàng hoá nhập khẩu vào nước này đã leo lên mức 15,2%. Con số này cao hơn nhiều mức 2,3% vào năm ngoái và là mức cao nhất kể từ Thế chiến II.

Sau các vòng đàm phán, chính quyền ông Trump đã công bố thoả thuận với Anh, Indonesia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines và Liên minh châu Âu; đồng thời đồng ý đình chiến thương mại với Trung Quốc.

Riêng đối với Ấn Độ, một đối tác thương mại lớn từng được kỳ vọng sẽ sớm đạt thoả thuận với Mỹ, tình hình đã đổi khác. Ban đầu, hàng hoá từ quốc gia đông dân nhất thế giới chịu thuế quan đối ứng 25%.

Tuy nhiên, vào ngày 6/8, ông Trump đã áp thuế quan bổ sung 25%, nâng tổng mức thuế sẽ áp dụng với hàng hoá Ấn Độ lên 50%. Nguyên nhân là vì Ấn Độ mua dầu mỏ của Nga, mà theo lời ông Trump là “đang tiếp nhiên liệu cho một cỗ máy chiến tranh”.

Phép thử cho nền kinh tế Mỹ

Vài tháng tới sẽ là phép thử cho những dự đoán của cả ông Trump lẫn phe chỉ trích: liệu chính sách thuế quan của Mỹ có gây ra một thay đổi to lớn cho nền kinh tế số một thế giới hay không.

Ông Trump hứa hẹn thuế quan sẽ giúp thu hẹp thâm hụt thương mại hàng hoá và thúc đẩy các doanh nghiệp mang dây chuyền sản xuất trở lại Mỹ. Trong khi đó, phe chỉ trích cho rằng thuế quan sẽ khiến lạm phát tăng vọt ngoài tầm kiểm soát và gây ra tình trạng thiếu hụt hàng hoá.

Chưa dự báo nào trong hai kịch bản nêu trên xảy ra, nhưng các dữ liệu kinh tế gần đây cho thấy rắc rối đang chờ phía trước, khi thuế quan chính thức được áp dụng.

Báo cáo việc làm tháng 7 cho thấy thị trường lao động đang gặp vấn đề. Các doanh nghiệp Mỹ chỉ tạo thêm 73.000 việc làm trong tháng đó và số liệu của hai tháng liền trước bị điều chỉnh giảm 258.000, mạnh nhất kể từ đại dịch COVID-19.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế của Mỹ đã chững lại trong nửa đầu năm do người tiêu dùng hạn chế chi tiêu và các công ty điều chỉnh kế hoạch kinh doanh theo chính sách thương mại đang thay đổi.

Tỷ lệ thất nghiệp vẫn duy trì ở mức thấp và giá cả không tăng nóng, vì cho đến nay các doanh nghiệp đã gánh phần lớn chi phí. Song, một số chuyên gia cho rằng người tiêu dùng và doanh nghiệp cuối cùng sẽ phải gánh chịu hậu quả từ thuế quan.

Chia sẻ với Bloomberg, bà Wendy Cutler, Phó Chủ tịch Viện Chính sách Xã hội châu Á và từng là nhà đàm phán thương mại của Mỹ, cho hay: “Có những dấu hiệu cho thấy thời kỳ khó khăn hơn đang đến gần. Nhiều công ty đã tích trữ hàng tồn kho trước khi thuế quan có hiệu lực”.

Bà cảnh báo “gần như không thể tránh khỏi việc giá cả tăng lên” vì các doanh nghiệp khó có thể duy trì biên lợi nhuận thấp trong thời gian dài.

Các nhà phân tích Phố Wall cũng cảnh báo khách hàng nên chuẩn bị cho một đợt điều chỉnh trên thị trường chứng khoán. Hôm 4/8, Morgan Stanley, Deutsche Ban và Evercore đều dự báo chỉ số S&P 500 sẽ giảm trong ngắn hạn, cụ thể là trong vài tuần hoặc vài tháng tới.

Tâm lý thận trọng của các chuyên gia Phố Wall xuất phát từ nỗi lo ngày càng lớn về nền kinh tế Mỹ, sau khi dữ liệu tuần trước cho thấy lạm phát đang đi lên, tăng trưởng việc làm yếu đi và chi tiêu tiêu dùng suy yếu.