Chiều 28/4 tại Hà Nội, Cục Xúc tiến thương mại phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 4.

Cập nhật tình hình và phân tích tác động của chính sách thuế đối ứng từ Mỹ, ông Đỗ Ngọc Hưng – Tham tán Thương mại tại Mỹ cho biết, căng thẳng thương mại vẫn đang gia tăng sau khi Mỹ áp mức thuế cao không tưởng lên tới 145% với hàng hóa Trung Quốc, áp thuế 10% lên hầu hết các quốc gia và đe dọa mức thuế 20% với hàng hóa EU.

Các tập đoàn hàng tiêu dùng trong lĩnh vực bán lẻ hàng đầu như Walmart, Target (thu mua nhập khẩu từ Việt Nam chiếm 30%), Costco, HomeDepot trong cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump đã gióng lên hồi chuông cảnh báo rằng chính sách thuế quan đang tác động tiêu cực đến tâm lý người tiêu dùng và gây áp lực tăng giá.

“Tình trạng bất ổn thương mại và kinh tế khiến người tiêu dùng thận trọng hơn trong chi tiêu, ảnh hưởng rõ rệt đến kết quả kinh doanh. Nếu kéo dài chỉ trong vài tuần các kệ hàng sẽ trống trơn”, ông Hưng thông tin. 

Tuy vậy, đầu tuần qua, trong một tín hiệu hòa giải, Tổng thống Trump gần đây cho biết thuế quan có thể được giảm nếu hai bên đạt thỏa thuận. Bắc Kinh khẳng định không ngại chiến tranh thương mại nhưng sẵn sàng đàm phán trên cơ sở bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau.

Trong bối cảnh đó, các cuộc trao đổi cấp cao, cụ thể cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư và Tổng thống Mỹ, chuyến công tác của Phó Thủ tướng Chính phủ, chuyến công tác của Bộ trưởng Bộ Công Thương, Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ vào tháng 3 và gần đây là cuộc điện đàm ngày 23/4 thể hiện tầm nhìn chiến lược, xuyên suốt của Lãnh đạo Đảng, Chính phủ trong tăng cường quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước.

Qua trao đổi với một số đơn vị tư vấn về động thái của Mỹ, các bên đều cho rằng việc Cơ quan đại diện Thương mại Mỹ (USTR) đăng tải thông cáo báo chí trên cổng điện tử về kết quả cuộc điện đàm giữa hai bên thể hiện sự quan tâm và coi trọng đối với Việt Nam. 

"Việt Nam nằm trong nhóm các nước Mỹ ưu tiên đàm phán gồm Ấn Độ, Anh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, Indonesia", ông Hưng nhìn nhận. 

Đơn hàng từ nhà bán lẻ lớn của Mỹ có thể giảm

Dẫn số liệu của Cục Thống kê, ông Hưng cho biết, trong quý I, xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 31,4 tỷ USD, tăng 22% so với cùng kỳ, nhập khẩu đạt 4,1 tỷ USD tăng 21%, điều này thể hiện cơ cấu ngoại thương mang tính bổ trợ giữa hai nước, trong cạnh tranh trực tiếp.

Tuy vậy, theo các báo cáo đánh giá, phân tích, ngành điện tử của Việt Nam, bao gồm các nhà sản xuất lớn như Samsung, Intel và LG, là các tập đoàn đóng góp quan trọng và xuất khẩu sang Mỹ.  Việc áp dụng mức thuế cao có thể ảnh hưởng đáng kể đến các công ty này bằng tăng chi phí sản xuất và có khả năng giảm khả năng cạnh tranh trên thị trường Mỹ.

Các doanh nghiệp có thể buộc phải đánh giá lại chiến lược sản xuất toàn cầu của mình, chuyển một phần sản xuất sang các quốc gia không phải chịu mức thuế cao. Mặc dù một số linh kiện như chất bán dẫn hiện được miễn thuế đối ứng, nhưng sự gián đoạn tổng thể đối với chuỗi cung ứng điện từ vẫn là một mối quan ngại.

Các ngành dệt may, giày dép sử dụng nhiều lao động tại Việt Nam dự đoán sẽ đối mặt với những thách thức đáng kể. Các ngành xuất khẩu chủ lực với kim ngạch xuất khẩu lớn và đặc biệt nhạy cảm với sự thay đổi giá cả và thuế quan.

Mức thuế đối ứng cao có thể gia tăng giá cả tại thị trường Mỹ, có thể dẫn đến giảm đơn hàng từ các thương hiệu và nhà bán lẻ lớn của Mỹ như Nikes và Adidas. Suy giảm nhu cầu có thể dẫn đến cắt giảm sản xuất đảng kể, ảnh hưởng đến việc làm của người lao động, vốn sử dụng một phần lớn lực lượng lao động Việt Nam. 

Các ngành xuất khẩu đáng kể đáng chú ý khác bao gồm nội thất, thuỷ sản và sản phẩm nông nghiệp, cũng được dự đoán sẽ bị ảnh hưởng bởi mức thuế đối ứng cao, do chi phí tăng và khả năng cạnh tranh giảm trên thị trường Mỹ, dẫn đến khối lượng xuất khẩu thấp hơn và giảm đóng góp vào nền kinh tế tổng thể của Việt Nam.

Cần tăng cường nỗ lực ngoại giao 

Về kiến nghị, ông Hưng cho rằng, Việt Nam cần tăng cường nỗ lực ngoại giao, các cuộc đàm phán để vận động xử lý vấn đề thuế đối ứng, tiếp tục triển khai lộ trình cụ thể để Việt Nam bảo vệ lợi ích thương mại trước các biện pháp thuế quan tiềm tàng từ chính quyền Trump.

Đồng thời, tăng cường hợp tác chiến lược với Mỹ nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững trong quan hệ song phương giữa hai nước, từ công nghiệp, đến thương mại, đầu tư, năng lượng, trí tuệ nhân tạo.

Đa dạng hoá thị trường xuất khẩu thông qua các Hiệp định thương mại tự do (FTA) nhất là các FTA thế hệ mới. Kích thích nhu cầu nội địa thông qua các biện pháp thúc đẩy tiêu dùng trong nước để bù đắp cho sự suy giảm tiềm tàng trong giảm xuất khẩu.

Ngoài ra, cộng đồng doanh nghiệp cũng nâng cao khả năng cạnh tranh trong nước, từ đó củng cố xuất khẩu thông qua đầu tư vào việc nâng cao khả năng cạnh tranh tổng thể của các ngành công nghiệp quan trọng mang tính hỗ trợ, nền tảng, nâng cấp công nghệ, khuyến khích đổi mới, đơn giản hoá các quy định kinh doanh và cải thiện cơ sở hạ tầng để giảm chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Tăng cường khả năng phục hồi và đa dạng hoá chuỗi cung ứng, giảm sự phụ thuộc vào các nguồn nguyên liệu thô và hàng hoá trung gia tập trung một thị trường, thúc đẩy xuất khẩu với hàm lượng chất xám và giá trị gia tăng trong nước sẽ góp phần nâng cao khả năng phục hồi của nền kinh tế trước các cú sốc bên ngoài.

"Do các quốc gia bị áp thuế có thể tăng cường các biện pháp bảo hộ thương mại, gây áp lực cạnh tranh lớn hơn cho thị trường Việt Nam. Việc hợp tác đầy đủ với phía Mỹ trong quá trình cung cấp thông tin cho các vụ kiện thương mại cũng là điều quan trọng để bảo vệ lợi ích doanh nghiệp và tránh các rủi ro pháp lý", ông Hưng khuyến nghị.