Số liệu thống kê sơ bộ mới nhất của Cục Hải quan cho thấy tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam trong kỳ 1 tháng 9 (từ ngày 1/9 đến ngày 15/9) đạt 39,05 tỷ USD, giảm 8,5% (tương ứng giảm 1,31 tỷ USD) so với kết quả thực hiện trong nửa cuối tháng 8 (từ ngày 15/8 đến hết ngày 31/8).

Kết quả đạt được trong nửa đầu tháng 8 đã đưa tổng trị giá xuất nhập khẩu của cả nước đến hết ngày 15/9 đạt 637,22 tỷ USD, tăng 17,2% (tương ứng tăng 96,5 tỷ USD về số tuyệt đối) so với cùng kỳ năm 2024.

Cụ thể, tổng trị giá hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam trong kỳ 1 tháng 9 đạt 19,2 tỷ USD, giảm 17,7% (tương ứng giảm 4,12 tỷ USD) so với kỳ 2 tháng 8.

Lũy kế, tính đến hết 15/9, tổng trị giá xuất khẩu của Việt Nam 325,26 tỷ USD, tăng 15,8% (tương ứng tăng 45,88 tỷ USD về số tuyệt đối) so với cùng kỳ năm 2024.

Ở chiều ngược lại, tổng trị giá hàng hoá nhập khẩu của Việt Nam trong kỳ 1 tháng 9 đạt 19,85 tỷ USD, tăng 2,6% (tương ứng tăng 0,52 tỷ USD) so với kỳ 2 tháng 8.

Lũy kế, tính đến hết 15/8, tổng trị giá nhập khẩu của Việt Nam đạt 311,95tỷ USD, tăng 18,8% (tương ứng tăng 50,61 tỷ USD về số tuyệt đối) so với cùng kỳ năm 2024.

Trong kỳ 1 tháng 9, cán cân thương mại hàng hóa thâm hụt 0,64 tỷ USD. Tính từ đầu năm đến hết ngày 15/9, cán cân thương mại hàng hóa thặng dư 13,35 tỷ USD.

Việt Nam là thị trường cung ứng quan trọng của Mỹ 

Trước đó, trong 8 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu  hàng hóa đạt 306 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, tháng 7 và 8, kim ngạch xuất khẩu đều vượt 42 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay.

Tại hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 8, ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại tại Mỹ khẳng định Việt Nam tiếp tục là thị trường cung ứng quan trọng của Mỹ trong chuỗi cung ứng toàn cầu, với chất lượng, mẫu mã được cải thiện và khả năng chống chịu tốt, dù thuế đối ứng của Mỹ vẫn ở mức 20%.

Tuy vậy, sau mùa lễ hội tháng 11 và kỳ Giáng sinh tháng 12, nhu cầu thu mua từ các nhà phân phối Mỹ có thể chững lại. Về nguyên nhân, hiện Việt Nam đang chịu mức thuế đối ứng 20% và thuế truyền tải 40%, trong khi Mỹ chưa đưa ra định nghĩa rõ ràng về cách xác định hàng hóa truyền tải cũng như quy tắc xuất xứ.

Các doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ cũng gặp thách thức với điều tra phòng vệ thương mại. Mỹ là đối tác khởi xướng nhiều vụ việc nhất đối với hàng hóa Việt Nam.

Tính đến tháng 9/2025, Mỹ đã mở 77 vụ điều tra, riêng trong 7 tháng đầu năm 2025 đã có tới 7 vụ (tương đương trung bình một vụ mỗi tháng). Ngoài Mỹ, nhiều quốc gia khác cũng đẩy mạnh các biện pháp bảo hộ và dựng rào cản kỹ thuật, gây khó khăn cho hàng hóa Việt Nam khi xuất khẩu.

Liên quan đến điều tra theo Mục 232 của Đạo luật Thương mại mở rộng 1962, Mỹ đã triển khai với nhiều nhóm hàng, từ đồng, dược phẩm, bán dẫn, xe tải, khoáng sản, cho đến máy bay dân dụng. Mới đây, Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh miễn thuế cho 45 nhóm hàng từ ngày 8/9, song việc miễn giảm này được gắn chặt với lợi ích kinh tế mà đối tác mang lại cho Mỹ.

Đặc biệt, sự gia tăng các rào cản thương mại. Gần đây, Mỹ ban hành sắc lệnh nâng cao năng lực ngành thủy sản trong nước. Đặc biệt, Cơ quan Quản lý đại dương và Khí quyển Mỹ (NOAA) đã ra phán quyết không công nhận tính tương đương trong quản lý, bảo tồn thú biển của Việt Nam. Theo đó, từ ngày 1/1/2026, các sản phẩm hải sản từ 12 nghề cá của ta có nguy cơ bị hạn chế hoặc cấm xuất khẩu sang Mỹ.

“Thực tế này đặt ra nhiều bài toán cho cơ quan chức năng trong quá trình đàm phán với Mỹ, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp Việt Nam phải chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh và tuân thủ chặt chẽ các quy định để duy trì đà tăng trưởng bền vững", ông Hưng nhìn nhận.

Trước những thách thức này, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đề nghị các Bộ, ngành, doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu cần theo dõi sát những diễn biến bất lợi từ thị trường thế giới để kịp thời có phản ứng chính sách phù hợp, nhất là vấn đề chính sách liên quan đến Mỹ, tình trạng lạm phát, giá cả, đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu đối với một số loại mặt hàng...

Để thực hiện mục tiêu tăng trưởng 8,3% năm 2025 và giai đoạn tiếp theo, Bộ Công Thương kiến nghị cần phải đẩy nhanh triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, của Chính phủ, đặc biệt là chương trình phục hồi phát triển kinh tế, các nghị quyết mới của Bộ Chính trị ban hành.

Đồng thời, cần đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, đưa vào sử dụng và đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm trên phạm vi cả nước, nhất là các dự án được khởi công, khánh thành vừa qua. Bên cạnh đó, quyết liệt triển khai các dự án đầu tư thuộc các quy hoạch ngành quốc gia trong lĩnh vực năng lượng và khoáng sản nhằm chủ động nguồn cung nguyên liệu cho sản xuất trong nước.

Bộ Công Thương cũng đề nghị cấp có thẩm quyền sớm ban hành và triển khai thực hiện nghị quyết của Chính phủ về giải pháp tổng thể ứng phó kịp thời, hiệu quả với chính sách liên quan của Mỹ, song hành thực hiện các thỏa thuận thương mại đã có với Mỹ. Bộ Công Thương đã trình Chính phủ ngày 18/8, tiếp thu ý kiến các Bộ, ngành và trình lần cuối ngày 29/8. 

"Kim ngạch xuất nhập khẩu năm nay có thể là đạt 800 tỷ USD, mức kỷ lục lần đầu tiên Việt Nam đạt được về xuất nhập khẩu. Đặc biệt, cán cân thương mại năm nay dự kiến xuất siêu gần 14 tỷ USD", Bộ trưởng dự báo.