Áp lực lớn

Mỹ sẽ áp thuế quan 50% lên hàng hóa Ấn Độ kể từ ngày 27/8 trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump muốn trừng phạt New Delhi vì mua dầu mỏ Nga.

Mức thuế mới cao gấp đôi thuế suất 25% áp dụng từ ngày 7/8 và cũng là mức cao nhất mà Mỹ ấn định với một đối tác thương mại châu Á.

Nhà Trắng đã gửi đi hai thông báo về mức thuế mới vào ngày 25 và 26/8, cho thấy khả năng New Delhi thoát được đòn thuế quan gần như bằng 0. 

Mức thuế quan cao ngất ngưởng có nguy cơ khiến hoạt động thương mại giữa Ấn Độ và Mỹ giảm mạnh, trong khi đó Mỹ lại là thị trường xuất khẩu lớn nhất của quốc gia Nam Á.

Thuế suất 50% cũng đe dọa làm giảm khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu Ấn Độ so với những đối thủ như Trung Quốc và Việt Nam.

Tình huống này đang làm dấy lên sự hoài nghi về tham vọng của Thủ tướng Narendra Modi là biến Ấn Độ thành trung tâm sản xuất toàn cầu. 

Ông Ajay Srivastava, nhà sáng lập Global Trade Research Initiative, bình luận: “Mức thuế 50% là cú sốc chiến lược, đe dọa vị thế lâu dài của Ấn Độ trong các mặt hàng thâm dụng lao động tại thị trường Mỹ.

Đồng thời, mức thuế mới có thể gây ra tình trạng thất nghiệp hàng loạt tại các trung tâm xuất khẩu và làm suy yếu vai trò của Ấn Độ trong các chuỗi giá trị toàn cầu”.

Vị chuyên gia dự đoán các đối thủ cạnh tranh “có thể sẽ đẩy Ấn Độ ra khỏi những thị trường quan trọng ở Mỹ” ngay cả sau khi mức thuế bổ sung 25% được rút lại. 

Mối quan hệ rạn nứt

Mức thuế quan mới khiến giới chức New Delhi choáng váng.

Ấn Độ là một trong những nước đầu tiên khởi động đàm phán thương mại với chính quyền ông Trump, nhưng rào cản thuế quan và chính sách bảo hộ trong các lĩnh vực như sữa và nông sản đã khiến các nhà đàm phán Mỹ phật ý, tờ Bloomberg cho hay. 

Mối quan hệ song phương tiếp tục xấu đi sau khi ông Trump chỉ trích Ấn Độ vì mua dầu mỏ Nga. Chủ nhân Nhà Trắng tuyên bố những giao dịch đó giúp tài trợ cho hoạt động quân sự của Nga ở Ukraine.

Phía Ấn Độ khẳng định động thái của họ giúp ổn định thị trường năng lượng toàn cầu. New Delhi tuyên bố sẽ tiếp tục mua dầu mỏ Nga “tùy thuộc vào lợi ích tài chính”.

Sự rạn nứt với Mỹ đã thúc đẩy Ấn Độ tăng cường quan hệ với những đối tác khác. Thủ tướng Modi dự kiến sẽ gặp mặt Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề một hội nghị an ninh tại Trung Quốc vào tuần tới. Đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của ông Modi tới Trung Quốc trong 7 năm qua.

Cùng lúc đó, Ấn Độ và Nga đã cam kết tăng kim ngạch thương mại hàng năm thêm 50% lên 100 tỷ USD trong 5 năm tiếp theo. Ấn Độ cũng thể hiện lập trường cứng rắn với Mỹ, khẳng định sẽ tiếp tục mua dầu mỏ Nga chừng nào còn có lợi về mặt tài chính.

Ấn Độ đẩy mạnh nhập khẩu dầu mỏ Nga kể từ khi cuộc chiến ở Ukraine bùng nổ vào năm 2022. Công ty tư vấn Kasatkin Consulting ước tính Ấn độ hiện đang mua vào khoảng 37% tổng lượng dầu xuất khẩu của Nga.

Cơ hội cải cách

Ban đầu, Mỹ và Ấn Độ dự kiến sẽ tổ chức vòng đàm thương mại thứ 6 từ ngày 25 tới 29/8. Song, phái đoàn Mỹ đã hoãn chuyến đi, làm dấy lên lo ngại về khả năng hai bên có thể sẽ không đạt được thỏa thuận thương mại vào mùa thu năm nay - mục tiêu từng được đặt ra trong chuyến thăm của ông Modi tới Nhà Trắng hồi tháng 2.

Citigroup ước tính mức thuế quan 50% có nguy cơ khiến tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm của Ấn Độ giảm 0,6 - 0,8 điểm %.

Một số ngành công nghiệp chủ chốt của Ấn Độ sẽ tránh được mức thuế 50%, ví dụ như hàng điện tử và dược phẩm. Ngoài ra, thiệt hại kinh tế có thể phần nào được bù đắp nếu New Delhi củng cố niềm tin của doanh nghiệp và người tiêu dùng, do nền kinh tế Ấn Độ phụ thuộc nhiều hơn vào nhu cầu nội địa so với xuất khẩu. 

Để củng cố lòng tin, chính quyền của ông Modi đã cam kết tiến hành “cải cách thế hệ mới”, bắt đầu bằng việc cải tổ thuế tiêu dùng. Giới chức Ấn Độ cũng đang tìm kiếm biện pháp hỗ trợ những ngành chịu ảnh hưởng nặng nề bởi thuế quan cao, ví dụ như dệt may và giày dép. 

Bà Trinh Nguyen, nhà kinh tế cấp cao tại ngân hàng Natixis, viết trong lưu ý ngày 26/8: “Điểm tích cực là áp lực từ bên ngoài có thể buộc Ấn Độ đẩy nhanh quá trình cải cách. Ấn Độ cần cải cách về đất đai, lao động và mở cửa thị trường để khai phóng tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh”.