Theo dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), điều hòa công suất từ 90.000 BTU trở xuống vẫn thuộc diện chịu thuế này 10%. Mức này vẫn duy trì từ 2008 đến nay.

Góp ý tại thảo luận chiều 27/11, quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng cho rằng trước đây điều hòa nhiệt độ được coi là mặt hàng xa xỉ. Nhưng hiện mặt hàng này đã trở thành nhu cầu thiết yếu trong công việc, cuộc sống. Việc sử dụng mặt hàng này giúp nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, phát triển kinh tế tri thức.

"Việt Nam có lẽ là quốc gia duy nhất trên thế giới đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với điều hòa nhiệt độ", ông Đồng nói, thêm rằng các nước kiểm soát mặt hàng này ở khai khía cạnh, gồm dung môi làm lạnh và mức tiêu thụ điện năng.

Theo quyền Chủ tịch tỉnh Quảng Trị, Việt Nam đã có quy định về hiệu suất năng lượng với điều hòa nhiệt độ, nên "việc áp thuế với mặt hàng này là không cần thiết và cần bãi bỏ".

Đồng tình, ông Phạm Văn Hòa (đại biểu tỉnh Đồng Tháp) cũng nói điều hòa nhiệt độ là mặt hàng đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân. "Nếu áp thuế mặt hàng này sẽ không khác nào 'trở về thời kỳ đồ đá', trong khi áp thuế thu không được bao nhiêu tiền cho ngân sách, người dân phiền hà", ông góp ý.

Thuế tiêu thụ đặc biệt là thuế gián thu, không đánh ở khâu lưu thông mà ở khâu sản xuất, bán hoặc nhập khẩu hàng hóa vào Việt Nam. Việc sử dụng điều hòa, theo luật sư Trương Trọng Nghĩa (TP HCM) nhằm phục vụ đời sống tốt hơn cho sức khỏe người dân, nhất là người già và trẻ em.

"Điều hòa không có lỗi, tôi phản đối áp thuế với mặt hàng này", ông nói và đề nghị cần có hướng dẫn cho người dân cách sử dụng chứ không nên đánh thuế.

Thực tế, ngay cả các khu phòng trọ cho người thu nhập thấp cũng lắp đặt điều hòa phục vụ đời sống. Do đó, các đại biểu Quốc hội đề nghị bỏ điều hòa ra khỏi diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Bà Nguyễn Thị Lệ Thủy, Phó chủ nhiệm Khoa học, công nghệ và môi trường đề nghị trường hợp tiếp tục áp thuế với điều hòa nhiệt độ, thì nên áp dụng với sản phẩm làm lạnh chứa HCSC. Việc này để khuyến khích sử dụng sản phẩm thân thiện với môi trường.

Giải trình tại phiên thảo luận, Phó thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay hiện nhiều nước áp thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này như Hàn Quốc, Na Uy, Tây Ban Nha... Ông cho rằng điều hòa hiện tiêu thụ lượng điện lớn, gây tác hại môi trường, biến đổi khí hậu nên cần đánh thuế.

Tuy vậy, tiếp thu ý kiến góp ý của các đại biểu, cơ quan soạn thảo sẽ rà soát, bổ sung sản phẩm điều hòa sử dụng chất liệu từ nguồn năng lượng tái tạo có thể không trong diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Chính phủ đề xuất bổ sung nước giải khát có đường (nước ngọt) hàm lượng đường trên 5 gram/100 ml chịu thuế tiêu thụ đặc biệt 10%. Bà Thúy cho rằng áp thuế với mặt hàng này là hợp lý, vì đây là biện pháp định hướng hành vi tiêu dùng, hạn chế lạm dụng chất có đường gây hại cho sức khỏe.

Tuy nhiên, theo bà, dự thảo luật cần mở rộng với đồ uống có đường nói chung, thay vì nước ngọt. "Tôi rất lo ngại tác dụng ngược của đề xuất áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt vì có thể khiến người tiêu dùng hiểu lầm rằng chỉ mặt hàng này mới không được khuyến khích sử dụng", bà Thúy nói, thêm rằng thực tế, nhiều loại đồ uống có đường khác chứa hàm lượng đường cao hơn nước ngọt.

Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Lệ Thủy đề nghị cân nhắc việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt. Bà cho rằng báo cáo của Bộ Tài chính - cơ quan soạn thảo dự luật này - chưa đánh giá tác động tiêu thụ nước ngọt ở người bị béo phì tương quan thế nào với hàm lượng đường cao hơn 5 gram/100ml được họ tiêu thụ mỗi năm.

Bà dẫn chứng nước dừa đóng hộp, nước dừa tự nhiên có lượng đường tương đương 6-7 gram/100ml. Như vậy, theo tiêu chuẩn Việt Nam thì nước trái cây, nước dừa đóng hộp có thể trong diện chịu thuế.

"Nhiều nghiên cứu cho thấy uống nước dừa tốt cho sức khỏe, chưa có nghiên cứu nào chỉ ra uống nước dừa gây thừa cân, béo phì", Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường nói, đề nghị xem lại việc áp thuế với các mặt hàng nước dừa do lo ngại ảnh hưởng tới hàng trăm doanh nghiệp chế biến, 200.000 nông dân trồng dừa Bến Tre và ngân sách địa phương thất thu.

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc giải thích, việc áp thuế với nước ngọt là phù hợp thông lệ quốc tế. Ông cho hay, khi xây dựng nghị định hướng dẫn luật này, Chính phủ sẽ đưa ra danh mục mặt hàng nước giải khát có đường không trong diện áp thuế, như nước dừa, nước trái cây nguyên chất, sữa, sản phẩm từ sữa...