Tập đoàn Đại Dũng là doanh nghiệp đầu ngành về cơ khí tại TP HCM. Trong Hội thảo tổng kết diễn đàn Phát triển công thương TP HCM với chủ đề "Hiến kế - Hành động - Hội nhập quốc tế”, do Sở Công Thương phối hợp cùng báo Tuổi Trẻ và Trường Tài năng UEH.ISB tổ chức vào ngày 23/9, Chủ tịch Tập đoàn Đại Dũng – ông Trịnh Tiến Dũng chính là người đại diện ngành cơ khí – công nghiệp nặng, lên trình bày đề xuất.

Thành phố cần có lộ trình tăng dần tỷ lệ nội địa hóa cho các doanh nghiệp FDI

Theo ông, sau khi sáp nhập, TP HCM mới có rất nhiều tiềm năng để phát triển ngành cơ khí – công nghiệp nặng của Thành phố lên tầm cao mới.

Đầu tiên TP HCM là nơi hội tụ nhiều viện nghiên cứu, trường kỹ thuật, doanh nghiệp tiên phong và nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực chuyển đổi số…; tất cả có thể tạo sức mạnh tổng hợp lớn nhất Việt Nam. Thứ hai, Thành phố cũng là thị trường có sức tiêu thụ lớn, gắn với nhu cầu hạ tầng, năng lượng tái tạo và xuất khẩu.

Thứ ba, Thành phố có lợi thế về cảng biển nước sâu và hệ thống logistics, thuận lợi cho việc phát triển ngành cơ khí đóng tàu, giàn khoan, điện gió - điện năng lượng tái tạo, cầu cảng và công nghiệp hỗ trợ… Cuối cùng, TP HCM không chỉ là đầu tàu kinh tế quốc gia mà còn có thể trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, hội ngập quốc tế cho ngành cơ khí, công nghiệp nặng của khu vực Đông Nam Á.

“Với những tiềm năng nói trên, Thành phố cần làm gì để phát triển ngành cơ khí – công nghiệp nặng của mình? Theo quan điểm của tôi, về tầm nhìn chiến lược, Thành phố cần xây dựng chiến lược tổng thể cho ngành cơ khí đến năm 2035, tầm nhìn 2050. Đồng thời, quy hoạch khu công nghiệp chuyên sâu cho ngành cơ khí, tích hợp hệ sinh thái phụ trợ - tự động hóa – năng lượng sạch.

Ưu tiên ngân sách hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư vào máy móc, công nghệ mới, nghiên cứu – phát triển (R&D). Hiện tại, ở TP HCM, rất nhiều đơn hàng đã và đang sản xuất với quy mô nhỏ. Nếu được định hướng đầu tư đúng đắn và đúng mức, được ưu đãi đầu tư, doanh nghiệp cơ khí – công nghiệp nặng sẽ có nhiều cơ hội để phát triển.”, Chủ tịch Tập đoàn Đại Dũng nêu cụ thể.

Những tầm nhìn chiến lược nói trên sẽ được thể hiện qua các hành động và giải pháp trọng điểm như: Thành phố có thể hỗ trợ doanh nghiệp ở khía cạnh đổi mới công nghệ, R&D, tự động hóa và chuyển đổi xanh; không chỉ ở tài chính, mà còn về nhân sự.

Thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo cơ khí TP HCM để làm hạt nhân thúc đẩy hội nhập, sáng chế - sáng tạo… theo tiêu chuẩn quốc tế. Thành lập liên minh sản xuất cơ khí để liên kết và gia tăng sức mạnh cạnh tranh, như đủ khả năng đảm trách các dự án hạ tầng cơ sở lớn của Thành phố và Việt Nam.

Về mục tiêu hội nhập quốc tế, nâng tầm doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, theo ông Thành phố cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp trên địa bàn kết nối mạnh mẽ hơn với các FDI, các tập đoàn công nghệ toàn cầu, tham gia sâu vào chuỗi giá trị quốc tế. Bên cạnh đó, Thành phố cũng cần có lộ trình tăng dần tỷ lệ nội địa hóa cho các doanh nghiệp FDI.

Ngoài ra, Thành phố có thể khuyến khích liên doanh, M&A, tiếp nhận chuyển giao công nghệ để giúp doanh nghiệp Việt rút ngắn thời gian và khoảng cách hội nhập.

Ba đề xuất – kiến nghị để phát triển ngành cơ khí – công nghiệp nặng TP HCM

Kết lại bài đóng góp, Chủ tịch Tập đoàn Đại Dũng có 3 đề xuất – kiến nghị liên quan đến cơ sở hạ tầng và quy hoạch; chính sách pháp lý, vốn và ưu đãi đầu tư; nguồn nhân lực và đào tạo.

“Thành phố có thể tạo quỹ đất “sạch” hoặc khu công nghiệp dành riêng cho ngành cơ khí – công nghiệp nặng, giống như các khu công nghệ cao; đồng thời giao cho các đơn vị cơ khí làm chủ đầu tư.

Cải thiện logistics và kết nối liên vùng để hỗ trợ các doanh nghiệp tiết giảm chi phí vận chuyển nguyên vật liệu, hàng hóa. Thành phố cần có sự ưu tiên nhiều mặt nhằm tăng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp cơ khí.”, ông bày tỏ.

Đề xuất thứ hai, Thành phố có thể hỗ trợ lãi suất vay vốn, ưu đãi cho các chương trình R&D, các hoạt động đầu tư thiết bị công nghệ cao như tự động hóa, robot, IoT, AI…trong sản xuất cơ khí; hỗ trợ “chuyển đổi xanh” như các dự án về tiết kiệm năng lượng, sản xuất sạch hơn, tái chế vật liệu…Giảm bớt các thủ tục trong bộ tiêu chí và quy trình vay vốn để các doanh nghiệp SMEs tiếp cận vốn vay thuận lợi hơn.

Trong tất cả, chính sách đấu thầu các dự án công của Thành phố nên ưu tiên doanh nghiệp cơ khí nội địa, tăng tỷ lệ nội địa hóa để doanh nghiệp trên địa bàn có cơ hội tham gia, trở thành nhà cung cấp cho các dự án.

Theo quan sát của ông, hiện có nhiều doanh nghiệp trong nước đủ khả năng để đảm trách các dự án hạ tầng lớn, kết hợp một phần các thiết bị nhập khẩu; sau đó có thể từng bước chủ động thay thế toàn bộ các nhà cung cấp nước ngoài.

Ví dụ như công ty sản xuất thép Hòa Phát, các công ty sản xuất đầu máy toa xe như Vingroup hoặc Thaco, các công ty về công nghệ như Viettel – FPT, công ty về cơ khí như Đại Dũng – Lilama, các công ty xây dựng như Hòa Bình – Coteccons…

Đề xuất thứ ba, Thành phố cần có kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực, từ công nhân kỹ thuật cao cho đến CEO trong lĩnh vực cơ khí, để nâng tầm quản trị, quản lý dự án và nâng tầm vóc cho doanh nghiệp. Giải pháp hữu hiệu nhất chính là liên kết giữa Nhà nước – nhà trường/viện nghiên cứu – doanh nghiệp. TP HCM nên có chương trình ưu đãi – đãi ngộ xứng đáng nhằm thu hút chuyên gia cơ khí cao cấp trong và ngoài nước.

“Hơn 30 năm phát triển, Đại Dũng đã tham gia hàng loạt công trình tầm vóc quốc gia – quốc tế. Tiêu biểu như cảng hàng không quốc tế Long Thành, Sân bay Tân Sơn Nhất, Sân bay Nội Bài, Trung tâm Triển lãm Cổ Loa, Sân vận động World Cup Qatar 2022, bảo tàng biểu tượng Powerhouse Parramatta (Úc) và tàu điện ngầm ở Nhật và các quốc gia khác. Tất cả là minh chứng rằng, các doanh nghiệp cơ khí Việt Nam hoàn toàn có thể vươn ra thế giới.

Trong kỷ nguyên nhiều biến động, cơ hội luôn song hành cùng thách thức, nếu định hướng đúng đắn hành động quyết liệt, hội nhập quốc tế sâu rộng, TP HCM hoàn toàn có thể trở thành thủ phủ của ngành cơ khí của khu vực.”, ông cho hay.