Trong khuôn khổ tọa đàm xây dựng AI có chủ quyền mới đây có sự tham gia của lãnh đạo Nvida, NIC (Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia), FPT và VNG, ông Lê Hồng Minh - Sáng lập kiêm Chủ tịch VNG, đã đưa ra câu hỏi mang tính thực tế: Tiềm năng của AI rất lớn nhưng chúng ta sẽ làm gì với nó?

Lối đi của VNG: Tìm thị trường ngách

Khi được điều phối viên Shilpa Kolhatkar của Nvidia đặt câu hỏi về định nghĩa "AI có chủ quyền", ông Lê Hồng Minh đã tiếp cận vấn đề từ góc nhìn của một doanh nghiệp.

Ông cho rằng thay vì nghĩ "quá xa vời hay quá to tát", VNG tập trung vào hai câu hỏi then chốt: Đâu là cơ hội kinh doanh thực sự cho AI tại Việt Nam và làm thế nào để nắm bắt chúng.

Ông thẳng thắn chỉ ra những thách thức lớn. Về vốn, ông so sánh: "chỉ mới hôm qua, báo chí vừa đưa tin về khoản đầu tư hàng tỷ đô vào OpenAI. Để đạt đến quy mô như vậy, có lẽ Việt Nam phải mất 20 năm nữa, và rõ ràng về vốn chúng ta không thể so sánh." 

Về nhân lực, dù Việt Nam có nhiều lập trình viên trẻ tài năng, nhưng "chưa có đủ chiều sâu về đội ngũ nghiên cứu, cũng như sự tích lũy các công nghệ nền tảng cốt lõi."

Từ đó, ông đặt ra bài toán lớn cần giải quyết: "Làm thế nào để thực sự tạo ra những tiến bộ và kết quả cụ thể; và đâu là những điểm chúng ta cần tập trung xây dựng để hình thành lợi thế cạnh tranh bền vững."

Để trả lời cho những thách thức trên, VNG đã triển khai những hành động cụ thể, thể hiện một chiến lược tập trung vào việc tạo ra giá trị riêng biệt. 

Ông Minh cho biết, cách đây hai năm, "VNG cùng với FPT đã là một trong những doanh nghiệp đầu tiên xây dựng AI Cloud." Tập đoàn đã nhanh chóng tích hợp AI vào nhiều sản phẩm, đặc biệt là Zalo. Một trong những KPI quan trọng của Zalo là "tỷ lệ người dùng sử dụng các tính năng có AI", và chỉ trong hai năm, con số này đã tăng "từ chỉ vài phần trăm lên hơn 20%."

Một ví dụ điển hình cho chiến lược tìm thị trường ngách là Zalo chatbot. Thay vì đối đầu trực diện với các gã khổng lồ như ChatGPT hay Gemini, VNG hợp tác với Bộ Khoa học để phát triển một chatbot chuyên về "chính sách và quy định của Việt Nam". 

Ông Minh giải thích giá trị thực tiễn của sản phẩm: "Trong dịp kỷ niệm Quốc khánh 80 năm, khi Nhà nước trao tặng một khoản tiền nhỏ cho người dân, người dùng có thể hỏi chatbot: 'Tôi có thể nhận khoản hỗ trợ này như thế nào?'. Đây là giá trị độc đáo và thiết thực dành riêng cho người Việt – điều mà ChatGPT không thể đáp ứng."

Sự đồng thuận trong ngành

Hướng đi của VNG nhận được sự đồng tình từ các nhà lãnh đạo khác. Ông Phạm Minh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn FPT, cũng nhấn mạnh việc không nên "phát minh lại bánh xe", đặc biệt khi nguồn vốn còn hạn chế. 

Ông cho rằng con đường đúng đắn là phát triển các mô hình ngôn ngữ nhỏ (SLM) để giải quyết "rất nhiều bài toán đặc thù về văn hóa, những vấn đề chỉ xuất hiện ở Việt Nam hoặc châu Á." FPT cũng đang tiên phong phát triển các mô hình SLM chuyên biệt cho các ngành như thăm dò dầu khí, y tế và dược phẩm.

Về phía cơ quan quản lý, ông Võ Xuân Hoài, Phó Giám đốc NIC, đã vạch ra 5 ưu tiên trong chiến lược quốc gia, bao gồm hạ tầng điện toán đám mây, dữ liệu mở, phát triển nhân lực, hệ sinh thái khởi nghiệp và chính sách hỗ trợ. 

Ông Hoài đề cập đến việc NIC đang hợp tác với "Meta, NVIDIA và các đối tác như VNG, AIC để thúc đẩy sáng kiến" về dữ liệu mở tiếng Việt, cho thấy sự phối hợp chặt chẽ giữa chính phủ và các doanh nghiệp tiên phong.

Ông Lê Hồng Minh cũng dành lời khuyên cho đông đảo nhà phát triển AI có mặt tại sự kiện. Ông ví giai đoạn hiện tại của AI giống như thời kỳ 1995-2000 của internet, khi nhiều công ty chỉ dừng lại ở việc "làm một website" mà không tạo ra đột phá. Tương tự, ngày nay nhiều doanh nghiệp cũng chỉ đang "làm một chatbot".

Lời khuyên đầu tiên của ông là hãy "luôn giữ sự hứng khởi với những khả năng mà công nghệ mang lại, đừng coi nó là điều hiển nhiên." Ông cho rằng tinh thần khám phá và chấp nhận thất bại là yếu tố cần thiết để tiến xa.

Lời khuyên thứ hai mang tính thực tế hơn, xuất phát từ việc "AI rất tốn kém." Trong bối cảnh Việt Nam, nơi startup phải "vừa phải khám phá, vừa phải tự tồn tại," ông gợi ý một con đường an toàn và hiệu quả hơn cho các tài năng trẻ: "Hãy thử làm việc cho một công ty lớn. Có thể là một công ty công nghệ như FPT, VNG, hoặc thậm chí một doanh nghiệp truyền thống như ngân hàng." 

Theo ông, các công ty này sẵn sàng trả lương cao cho nhân lực AI khan hiếm, tạo điều kiện cho các nhà phát triển tích lũy kinh nghiệm thực tế, có cơ hội xây dựng ứng dụng giá trị mà không cần tự bỏ tiền mua GPU.