Biên lợi nhuận gộp là một chỉ tiêu phản ánh mức độ hiệu quả từ hoạt động cốt lõi của doanh nghiệp. Chỉ tiêu này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như khả năng kiểm soát chi phí đầu vào, sức mạnh cạnh tranh của thương hiệu, cấu trúc ngành và mô hình kinh doanh.

Ngành có biên lợi nhuận gộp cao thường là ngành cung cấp dịch vụ hoặc sản phẩm có giá trị gia tăng cao, ít chịu ảnh hưởng biến động chi phí đầu vào, hoặc có vị thế thị trường mạnh giúp định giá tốt.

Theo thống kê dữ liệu từ Wichart, nếu xét theo tiêu chí vốn hoá trên 500 tỷ (tính tới ngày 11/8) và lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ quý II lớn hơn 50 tỷ thì trên HOSE có 38 doanh nghiệp có biên lợi nhuận gộp đạt trên 40% trong quý vừa qua.

Tổng Công ty Phát triển Đô thị Kinh Bắc - CTCP (Mã: KBC) là đơn vị có biên lãi gộp cao nhất HOSE, thậm chí vượt 100% do giá vốn hàng bán ghi nhận âm giúp lợi nhuận gộp lớn hơn doanh thu thuần.

Nằm trong top các doanh nghiệp sinh lời tốt nằm phần nhiều ở nhóm bất động sản như VRE, IJC, AGG, BCM, TIP, SZC, LHG, D2D, DXG, NLG,...

Bất động sản là một ngành đặc thù thường ghi nhận biên lợi nhuận cao bởi chi phí lớn nhất của doanh nghiệp nhóm này thường là chi phí đất (quyền sử dụng đất, tiền thuê đất trả một lần, chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng).

Doanh nghiệp thường mua đất từ nhiều năm trước với giá thấp hơn nhiều so với giá thị trường khi mở bán. Khi ghi nhận doanh thu, chi phí đất trong giá vốn không tăng tương ứng, giúp biên gộp cao. Ngoài ra, do yếu tố cung - cầu nên doanh nghiệp có thể định giá bán cao, nâng biên lợi nhuận lên.

Loại trừ nhóm bất động sản thì CTCP Dịch vụ Hàng hóa Sài Gòn (Mã: SCS) có biên lãi gộp cao thứ 4 trên HOSE với 80% trong quý II.

SCS khai thác nhà ga hàng hóa tại sân bay Tân Sơn Nhất, cung cấp dịch vụ kho bãi và bốc xếp hàng hóa. Hoạt động này có chi phí thấp vì phần lớn hạ tầng đã đầu tư ban đầu và khấu hao theo thời gian. Sau khi khấu hao ổn định, chi phí vận hành mỗi đơn vị hàng hóa tăng thêm là rất nhỏ. Nguồn thu của doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào lưu lượng hàng hoá tại sân bay này.

Ở nhóm sản xuất, dược phẩm là nhóm có nhiều đơn vị có biên lợi nhuận cao trên sàn như: CTCP Dược Hậu Giang (Mã: DHG) - 49,4%, CTCP Dược phẩm Imexpharm (Mã: IMP) - 40,1%, CTCP Dược - Trang thiết bị Y tế Bình Định (Bidiphar - Mã: DBD) - 51,1%, CTCP Traphaco (Mã: TRA) - 49,7%. 

Cảng biển cũng là ngành có khả năng sinh lời cao như: CTCP Gemadept (Mã: GMD) - 43,1%, CTCP Vận tải và Xếp dỡ Hải An (Mã: HAH) - 44,4%, CTCP Đầu tư và Phát triển Cảng Đình Vũ (Mã: DVP) - 57,6%. Đây là nhóm doanh nghiệp có nhu cầu vốn đầu tư ban đầu cao, phần lớn chi phí cố định (khấu hao, bảo trì, nhân sự) được trải trên sản lượng lớn, giúp biên gộp cao.

Ông lớn số 1 ngành sữa là CTCP Sữa Việt Nam (Vinamilk - Mã: VNM) cũng thuộc top doanh nghiệp sinh lời tốt trên sàn, ghi nhận biên lãi gộp đạt 42% trong quý II. 

Ngoài ra một số công ty khác có khả năng sinh lời cao như: CTCP Tập đoàn Thiên Long (Mã: TLG) chuyên về văn phòng phẩm, CTCP Nhựa Bình Minh (Mã: BMP) sản xuất các loại ống xây dựng.

Xét trên HNX và UPCoM, nhóm dịch vụ hàng không như Tổng công ty Cảng Hàng không - CTCP (Mã: ACV) hay CTCP Dịch vụ Hàng không Sân bay Tân Sơn Nhất (Mã: SAS) cũng nằm trong top những công ty có biên lợi nhuận cao. 

Điện, đặc biệt là nhóm thuỷ điện có mức sinh lời cao với đặc điểm chi phí biến đổi thấp sau giai đoạn đầu tư ban đầu.

Top các doanh nghiệp điện có biên lãi gộp cao trên sàn chứng khoán như: CTCP Thuỷ điện Thác Bà (Mã: TBC), CTCP Thuỷ điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh (Mã: VSH), CTCP Điện Gia Lai (Mã: GEG), Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển điện Miền Bắc 2 (Mã: ND2), CTCP Thủy điện Đa Nhim - Hàm Thuận - Đa Mi (Mã: DNH),...