Vàng và kim cương đều được xem là biểu tượng của sự giàu sang. Cả hai đều đại diện cho sự khan hiếm và giá trị bền lâu. Nhưng trong vài năm qua, vàng liên tục lập đỉnh giá mới, còn kim cương lại rớt giá mạnh, đánh mất sức hút với người tiêu dùng. Vậy lý do là gì?

Yếu tố lịch sử

Kim cương

Từ rất sớm trong lịch sử, kim cương đã được coi là loại đá quý đáng khao khát. Vào thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên, nhà tự nhiên học người La Mã Pliny tuyên bố: "Kim cương là thứ quý giá nhất, không chỉ trong số các loại đá quý, mà còn trong số tất cả mọi thứ trên thế giới này”.

Suốt nhiều thế kỷ, kim cương chỉ nằm trong tay những người siêu giàu, chủ yếu là giới quý tộc và vua chúa. Phải đến cuối thế kỷ 19, thị trường kim cương hiện đại mới thực sự hình thành nhờ việc phát hiện các mỏ lớn ở châu Phi và sự tiến bộ trong công nghệ khai thác, cắt mài. Nguồn cung dồi dào hơn đã giúp loại đá quý này dần tiếp cận được cả tầng lớp trung lưu.

Cuộc Đại Khủng hoảng vào thập niên 1930 khiến nhu cầu dành cho kim cương lao dốc. Do đó, vào năm 1947, ông lớn De Beers đã thuê công ty quảng cáo N.W. Ayer & Son thiết kế một chiến dịch marketing nhằm quảng bá kim cương là biểu tượng tối thượng của tình yêu và sự chung thủy. Chính N.W. Ayer & Son đã nghĩ ra câu khẩu hiệu nổi tiếng “Kim cương là vĩnh cửu”, gắn liền kim cương với khái niệm về tình yêu trường tồn.

Chiến dịch đó đã thành công vang dội. Vào năm 1940, chỉ 10% cô dâu kết hôn lần đầu tiên được tặng nhẫn đính hôn bằng kim cương. Đến thập niên 1990, con số này vọt lên 80%.

Một truyền thống mới đã ra đời, còn De Beers cũng gặt hái không ít lợi nhuận. Kể từ năm 1939 đến 1979, doanh số bán buôn kim cương của De Beers ở Mỹ đã phi mã từ 23 triệu USD lên 2,1 tỷ USD.

Vàng

Từ thời các nền văn minh cổ đại, từ người Ai Cập đến người Inca, vàng đã được coi trọng vì giá trị thẩm mỹ và tôn giáo. Vào khoảng năm 560 trước Công nguyên, tức cách đây gần 2.600 năm, vàng bắt đầu được sử dụng như một loại tiền tệ. Vào thời điểm đó, các thương gia muốn tạo ra loại tiền tệ chuẩn hóa để thuận tiện cho hoạt động mua bán.

Sau khi vàng trở thành phương tiện thanh toán, tầm quan trọng và ảnh hưởng của vàng gia tăng mạnh mẽ. Dần dần, vàng trở thành biểu tượng của sự giàu sang trên khắp các châu lục.

Ngày nay, không còn quốc gia nào dùng vàng làm tiền tệ. Nhưng vàng vẫn có vai trò quan trọng trong nền kinh tế hiện đại với vai trò là tài sản lưu trữ giá trị, phòng vệ rủi ro và đầu tư sinh lời.

Trong bối cảnh lạm phát phi mã hay tiền tệ mất giá, vàng giúp bảo toàn sức mua. Khi thị trường tài chính biến động hoặc căng thẳng địa chính trị leo thang, vàng trở thành “hầm trú ẩn an toàn”. Bên cạnh đó,vàng còn mang lại tiềm năng sinh lời cũng như giúp nhà đầu tư đa dạng hóa danh mục.

Bản chất của hai loại tài sản

Về bản chất, giá trị của vàng phụ thuộc vào độ hiếm và tính hữu hạn của nguồn cung, cũng như lòng tin của các nhà đầu tư. Điều này giúp bảo vệ giá vàng trước những yếu tố dễ thay đổi như thị hiếu hay thời trang.

Ngược lại, sức hút của kim cương gắn liền với ý nghĩa văn hóa và nhu cầu tiêu dùng hàng xa xỉ. Do đó, nếu quan điểm của người tiêu dùng thay đổi, hay thị trường xuất hiện sản phẩm thay thế, vị thế của kim cương có thể lung lay nhanh chóng. Đây chính là điểm yếu khiến giá kim cương dễ bị tổn thương hơn vàng.

Thực trạng giá hiện nay

Kim cương

Thị trường kim cương tự nhiên đang chìm trong khủng hoảng. Tính đến ngày 13/9/2025, giá kim cương thô tự nhiên đã giảm 39,5% so với mức đỉnh mọi thời đại ghi nhận vào quý I/2022, theo Chỉ số Giá Kim Cương Thô Toàn cầu Zimnisky.

Nguyên nhân lớn nhất là sự cạnh tranh gay gắt từ kim cương nhân tạo. Loại đá này có cấu trúc hóa học giống hệt kim cương tự nhiên và gần như không thể phân biệt bằng mắt thường, nhưng lại có giá rẻ hơn tới 80%.

Mức giá chênh lệch sâu tạo sức hút mạnh mẽ đối với người tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh lạm phát cao trong những năm gần đây.

Tại Mỹ - thị trường tiêu thụ kim cương lớn nhất thế giới - nhu cầu dành cho kim cương tự nhiên đã sụt giảm nghiêm trọng. Theo công ty bảo hiểm trang sức BriteCo, kim cương nhân tạo hiện chiếm 50% thị phần nhẫn đính hôn, tăng vọt so với mức 5% vào năm 2019.

Doanh thu của Debswana - liên doanh giữa De Beers và chính phủ Botswana - lao dốc gần một nửa trong năm 2024.

Ngoài ra, sự suy yếu của ngành bán lẻ xa xỉ tại Trung Quốc cùng những tác động từ chính sách thuế quan của Nhà Trắng lên thương mại toàn cầu lại càng làm gia tăng khó khăn lên thị trường kim cương tự nhiên.

Để đối phó với nhu cầu ảm đạm, Debswana không còn lựa chọn nào khác ngoài cắt giảm sản lượng và chi phí. Vào tháng 6, công ty thông báo sẽ giảm sản lượng trong năm nay xuống 15 triệu carat - thấp hơn 40% so với sản lượng năm 2023.

Nhà kinh tế Charlie Robertson dự đoán: “Giá kim cương rất khó có khả năng phục hồi về thời hoàng kim”. Nhiều chuyên gia khác có chung quan điểm rằng nhiều khả năng giá kim cương sẽ tiếp tục đi xuống.

Vàng

Trái với sự suy sụp của giá kim cương tự nhiên, tính từ cuối quý I/2022 đến hết ngày 17/9, giá vàng giao ngay thế giới đã tăng 89%, theo số liệu của Investing.com.

Vàng bắt đầu bước vào đợt tăng giá dài và mạnh mẽ vào tháng 2/2022, khi Nga tấn công Ukraine. Xu hướng tăng nóng của lạm phát hậu đại dịch COVID-19 cũng thúc đẩy nhà đầu tư đổ xô vào vàng.

Trong những tháng gần đây, yếu tố thúc đẩy giá vàng là sự suy yếu của đồng USD và triển vọng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất.