Ông Phạm Nhật Vượng đã từng chi hàng tỷ đô la cho một nỗ lực nhằm đưa hãng xe điện VinFast trở thành một người chơi lớn trên thị trường Mỹ và châu Âu. Giờ đây, người giàu nhất Việt Nam đang thay đổi hướng đi – đặt cược vào các thị trường châu Á như Ấn Độ, Indonesia và Philippines, sẽ giúp VinFast có lãi, theo Bloomberg.

Đây là bước ngoặt mới nhất trong hành trình đầy thách thức của vị tỷ phú Vượng nhằm xây dựng một hãng xe toàn cầu. Ít nhất 14 tỷ USD đã được đổ vào VinFast, bao gồm nguồn vốn từ tập đoàn Vingroup, các công ty liên kết, các bên cho vay, cùng với hơn 2 tỷ USD từ chính tài sản cá nhân của ông Vượng. Ông tuyên bố sẵn sàng hỗ trợ VinFast cho đến khi "cạn tiền".

Cam kết của ông Vượng đã giúp công ty duy trì hoạt động ngay khi chưa có lãi. Năm ngoái, công ty ghi nhận cứ mỗi 1 USD doanh thu thì phải tốn 1,57 USD chi phí, và báo lỗ 3,2 tỷ USD.

"Đây là một cuộc chạy đua với thời gian”, ông Tu Le, người sáng lập công ty tư vấn ô tô Sino Auto Insights tại Detroit, nhận định. Mặc dù VinFast đang dần có chỗ đứng tại Việt Nam, vẫn chưa rõ liệu hãng có thể xây dựng sự hiện diện ở châu Á đủ nhanh để cạnh tranh với các đối thủ từ Trung Quốc và các nơi khác hay không.

Việc khai trương nhà máy lắp ráp đầu tiên ở nước ngoài tại Ấn Độ vào đầu tháng này là một bước đi then chốt trong sự thay đổi chiến lược của ông Vượng.

Nhà máy gần thành phố cảng Thoothukudi sẽ có công suất sản xuất 150.000 xe mỗi năm cho thị trường Nam Á, Trung Đông và châu Phi. Đây là một phần của khoản đầu tư ban đầu 500 triệu USD mà VinFast sẽ chi cho việc thâm nhập thị trường Ấn Độ. Khoản đầu tư dự kiến sẽ nâng lên 2 tỷ USD.

Vào tháng 6, VinFast đã khánh thành nhà máy thứ hai tại Việt Nam với công suất ban đầu là 200.000 xe mỗi năm, và chỉ còn vài tháng nữa sẽ khai trương một nhà máy nhỏ hơn ở Indonesia.

Công ty cho biết các thị trường mục tiêu mới này là những "người nở muộn" về doanh số xe điện, "nhưng lại có tiềm năng to lớn và hiện đang bước vào giai đoạn tăng trưởng sôi động".

Kế hoạch mở rộng này được đưa ra sau nỗ lực của VinFast nhằm khẳng định vị thế ở Bắc Mỹ và châu Âu. Tuy nhiên, trong tổng số 97.399 xe giao trên toàn cầu vào năm ngoái, khoảng 90% là tại Việt Nam. VinFast đã trì hoãn kế hoạch xây dựng nhà máy ở Bắc Carolina đến năm 2028.

Khu vực Nam Á là nơi tập trung các nền kinh tế tăng trưởng nhanh với hơn 2 tỷ người tiêu dùng. Tỷ lệ sở hữu ô tô ở đây thấp hơn so với phương Tây và có ít thương hiệu nội địa lâu đời hơn. Tuy nhiên, khu vực này cũng kém giàu có hơn, đồng nghĩa nhu cầu có thể sẽ tập trung vào các dòng xe nhỏ hơn với biên lợi nhuận mỏng hơn.

"Giống như nhiều công ty khác, VinFast thực hiện các điều chỉnh ngắn hạn trong kế hoạch kinh doanh để ứng phó với hoàn cảnh thay đổi”, VinFast cho biết trong một tuyên bố.

Kể từ khi VinFast bắt đầu hoạt động vào năm 2017, các nhà sản xuất xe điện giá rẻ và đầy cạnh tranh từ Trung Quốc đã nổi lên, trở thành mối đe dọa không chỉ với các công ty khởi nghiệp mà cả những gã khổng lồ như Volkswagen và Tesla.

"Mặc dù sự cạnh tranh ở Đông Nam Á không gay gắt bằng phương Tây, điều đó sẽ thay đổi khi người Trung Quốc mang cuộc chiến về giá đến đây”, ông Le nói. "Nếu VinFast không thể tạo dựng vị thế vững chắc trước thời điểm đó, tôi không biết tương lai của họ bên ngoài Việt Nam sẽ ra sao”.

Ông Phạm Nhật Vượng kỳ vọng VinFast sẽ đạt điểm hòa vốn vào cuối năm sau.

Hồ sơ công ty cho thấy 92% doanh thu lũy kế trong bốn năm qua đến từ Việt Nam. Một phần ba trong số đó đến từ các công ty liên quan. Cụ thể, GSM - một công ty taxi mà ông Vượng nắm 95% cổ phần, đã mua hàng nghìn chiếc xe VinFast.

"Xây dựng một thương hiệu xe hơi mới không hề dễ dàng. Cần thời gian để được công nhận, tạo dựng lòng tin của khách hàng, và xây dựng mạng lưới trung tâm dịch vụ, trạm sạc”, ông Thanchai Vorachaivanich, Giám đốc điều hành công ty phân tích ô tô Proliance Co., cho biết. 

Một số nhà phân tích cho rằng VinFast lẽ ra nên tập trung vào thị trường Việt Nam thay vì theo đuổi chiến lược dàn trải khắp nơi, một cách làm tốn kém và đầy bất trắc.

VinFast là một đơn vị thành viên của Vingroup. Mảng phát triển bất động sản, vốn là mảng kinh doanh sinh lời cao nhất của Vingroup, đã trợ lực cho VinFast. Ông Vượng đã rót ít nhất 8 tỷ USD từ Vingroup vào VinFast dưới các hình thức tài trợ, cho vay và chuyển đổi nợ thành vốn chủ sở hữu.

Theo Ken Foong, một nhà phân tích tại Bloomberg Intelligence, VinFast vẫn là một gánh nặng tài chính đối với kết quả kinh doanh của Vingroup. Nhưng điều đó có lẽ không quá quan trọng đối với ông Vượng, người đang kiểm soát Vingroup và sở hữu khối tài sản 11 tỷ USD theo Bloomberg. 

Ông Foong cho rằng, trừ khi kinh tế Việt Nam suy thoái hoặc khả năng tiếp cận vốn của Vingroup thay đổi đột ngột, mảng kinh doanh bất động sản vẫn có thể tạo ra đủ tiền để duy trì hãng xe này bao lâu tùy ý ông Vượng.

Dan Gittleman, đối tác quản lý của công ty tư vấn phần mềm ô tô SanBoca Insights, đã thay đổi quan điểm từ hoài nghi sang tin tưởng vào tầm nhìn của ông Vượng.

"Hai, ba năm trước, tôi đã nói: 'Gần như không có cơ hội nào để ông ấy có thể làm được điều đó cả’”, Gittleman chia sẻ. "Nhưng công ty đã rút ra bài học từ những sai lầm, phát triển tốt ở Việt Nam và hiện đang ở một vị thế thuận lợi để mở rộng ra nước ngoài”.

"Các thương hiệu mới xuất hiện nhiều hơn bạn nghĩ”, ông nói. "Ngay tại Florida này, tôi cũng đã thấy vài chiếc xe của họ chạy trên đường”.