Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng trình bày tờ trình của Chính phủ tại Quốc hội ngày 20/5 cho biết một trong những sửa đổi, bổ sung quan trọng tại dự thảo là điều chỉnh thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệttheo hướng “NHNN quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm đối với tổ chức tín dụng".

Theo đó, NHNN đề xuất chuyển thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt (gồm khoản vay có lãi suất 0%/năm và không có tài sản bảo đảm) từ Thủ tướng Chính phủ sang NHNN.

Theo tờ trình Chính phủ, việc điều chỉnh này nhằm phân cấp mạnh mẽ, nâng cao trách nhiệm NHNN trong xử lý các tình huống cấp bách của hệ thống TCTD, đồng thời rút ngắn thời gian phê duyệt, tăng tính kịp thời và hiệu quả trong ứng phó với rủi ro hệ thống.

Dự thảo cũng bổ sung quy định về quyền thu giữ tài sản bảo đảm (TSBĐ) đối với TCTD và tổ chức mua bán, xử lý nợ. Theo đó, việc thu giữ chỉ được thực hiện nếu hợp đồng bảo đảm có thỏa thuận rõ ràng, đúng pháp luật và không trái đạo đức xã hội.

TCTD chỉ được ủy quyền thu giữ cho công ty quản lý nợ và khai thác tài sản của TCTD đó; tổ chức mua bán, xử lý nợ chỉ được ủy quyền thu giữ cho TCTD bán nợ, công ty quản lý nợ và khai thác tài sản của tổ chức tín dụng bán nợ.

Liên quan đến tài sản trong các vụ án, dự thảo quy định sau khi hoàn tất thủ tục xác định chứng cứ và xét thấy không ảnh hưởng đến việc xử lý vụ án và thi hành án, cơ quan tiến hành tố tụng hoàn trả vật chứng trong vụ án hình sự là TSBĐ của khoản nợ xấu theo đề nghị của bên nhận bảo đảm là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ.

Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệmUỷ ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội cho biết Uỷ ban nhất trí với giải trình của Chính phủ, tuy nhiên cũng có một số ý kiến đề nghị cân nhắc phạm vi áp dụng ba chính sách của Nghị quyết 42 về thu giữ tài sản.

Đồng thời, cần có phương án xử lý phù hợp để tránh việc các TCTD dựa vào quyền thu giữ TSBĐ nới lỏng điều kiện cho vay, thẩm định tín dụng, dẫn đến rủi ro khoản tín dụng được cấp sai quy định mà vẫn cho phép áp dụng quyền thu giữ TSBĐ, ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của các bên có liên quan.  

Uỷ ban thẩm tra  tán thành việc điều chỉnh thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt đối với khoản vay có lãi suất 0%/năm, khoản vay không có TSBĐ từ Thủ tướng Chính phủ sang NHNN.

Đồng thời, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát, hoàn thiện quy định về cho vay đặc biệt (khoản vay 0%/năm, không có TSĐB), bao gồm tiêu chí, điều kiện, trình tự, thủ tục và biện pháp kiểm soát chặt chẽ, đảm bảo thống nhất với Luật Các TCTD năm 2024 và thực tiễn phân cấp thẩm quyền.

Ủy ban Kinh tế Tài chính tán thành việc quy định các trường hợp kê biên tài sản của người phải thi hành án đang được sử dụng làm TSBĐ cho khoản nợ xấu. Uỷ ban đề nghị tiếp tục rà soát các trường hợp thi hành bản án liên quan đến quyền lợi của bên thứ ba; nghiên cứu giao Chính phủ quy định chi tiết cơ chế phối hợp xử lý giữa cơ quan thi hành án dân sự và các TCTD khi xử lý TSBĐ.  

Ủy ban KTTC tán thành quy định về hoàn trả TSBĐ là vật chứng trong vụ án hình sự, là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính trong vụ việc vi phạm hành chính như tại dự thảo Luật.

Đồng thời đề nghị rà soát các quy định cụ thể, tránh dẫn đến xung đột trong trường hợp giá trị TSBĐ lớn hơn giá trị của nghĩa vụ được bảo đảm; tài sản được dùng để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ, nhiều bên cùng nhận bảo đảm và cùng đề nghị hoàn trả.

Việc hoàn trả TSBĐ cần được xem xét trong điều kiện đã có thỏa thuận trong hợp đồng bảo đảm về quyền thu giữ TSBĐ của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ. Trường hợp cần thiết, giao Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn các trường hợp, điều kiện, trình tự, thủ tục cụ thể.