Tại Hội nghị Đổi mới Sáng tạo – Innovation Day 2025, ông Xingjian Pang, Tổng giám đốc Schneider Electric khu vực Đông Á, đã công bố những kết quả đáng chú ý từ một nghiên cứu kéo dài ba năm của tập đoàn về tính bền vững trong các doanh nghiệp. Những con số này đã vẽ nên một bức tranh thực tế về những khó khăn mà các doanh nghiệp đang phải đối mặt.

Nghịch lý "Khoảng cách tác động xanh"

Theo nghiên cứu của Schneider Electric, một xu hướng rõ ràng là hầu hết các doanh nghiệp đều nhận thức được tầm quan trọng của phát triển bền vững. Ông Pang cho biết, "90% các công ty trong khu vực, đều đặt ra các mục tiêu bền vững".

Tuy nhiên, sự quyết tâm này dường như chưa được chuyển hóa thành hành động cụ thể. "chưa đến một nửa trong số họ thực sự có những hành động toàn diện để đạt được mục tiêu bền vững này. Chúng tôi gọi đây là khoảng cách tác động xanh," ông chia sẻ.

Mặc dù tồn tại khoảng cách này, Việt Nam lại là một điểm sáng trong khu vực. "Việt Nam đã có những tiến bộ nhanh hơn trong việc thu hẹp khoảng cách hành động này so với bất kỳ quốc gia nào khác mà chúng tôi đã khảo sát và hiện có khoảng cách thấp nhất trong khu vực. Nhưng khoảng cách vẫn còn đó," ông Pang ghi nhận.

Nghiên cứu của Schneider Electric đã chỉ ra những rào cản chính khiến các doanh nghiệp chần chừ trong việc đầu tư vào các giải pháp bền vững.

Yếu tố hàng đầu và dai dẳng nhất chính là sự bất ổn kinh tế. "Tại Việt Nam, hơn một nửa các doanh nghiệp cho biết sự bất ổn kinh tế đang ngăn cản họ đầu tư nhiều hơn vào tính bền vững," ông Pang tiết lộ. Trong bối cảnh "những cuộc chiến thương mại, căng thẳng chính trị giữa các quốc gia và cả những sự gián đoạn", các doanh nghiệp có xu hướng thận trọng hơn trong các quyết định đầu tư dài hạn.

Bên cạnh đó, hơn một nửa số công ty tại Việt Nam cũng cho rằng "giá năng lượng biến động là một rủi ro cực kỳ nghiêm trọng đối với hoạt động kinh doanh của họ", gây khó khăn trong việc "quản lý chi phí và cân bằng kế hoạch tăng trưởng".

Tuy nhiên, có những tín hiệu tích cực. Rào cản về chính sách và pháp lý đang dần được tháo gỡ. "Tại Việt Nam, đặc biệt, chúng tôi thấy môi trường pháp lý cải thiện rất nhiều với chỉ 36% các doanh nghiệp cho rằng sự bất ổn chính sách là một rào cản. Đây là một điều rất tốt, giảm 15 điểm so với năm 2023," ông Pang cho biết.

Bền vững không phải là chi phí, mà là lợi nhuận và cơ hội

Một trong những phát hiện quan trọng nhất từ nghiên cứu là sự thay đổi trong nhận thức của doanh nghiệp: đầu tư vào bền vững không còn bị xem là một gánh nặng chi phí, mà ngày càng được công nhận là một động lực tạo ra lợi nhuận và cơ hội.

"Ngày càng nhiều doanh nghiệp cho biết việc theo đuổi một chương trình nghị sự bền vững dẫn đến tăng cơ hội kinh doanh và thúc đẩy sự đổi mới và khả năng cạnh tranh," ông Pang khẳng định.

Con số tại Việt Nam đã chứng minh cho nhận định này. "38% các doanh nghiệp tại Việt Nam thấy rằng tính bền vững tạo ra một khoản tiết kiệm chi phí hoặc lợi ích tài chính. Vì vậy, con số này đã tăng 10 điểm so với năm 2023. Đây là một bước nhảy vọt rất lớn trong một thời gian ngắn của các công ty thấy được lợi nhuận thực sự từ việc đầu tư vào tính bền vững," ông nhấn mạnh.

Ông Đồng Mai Lâm, Tổng giám đốc Schneider Electric Việt Nam, cũng đưa ra những con số cụ thể về hiệu quả mà các giải pháp bền vững có thể mang lại. Ông cho biết, các giải pháp của Schneider Electric có thể giúp "giảm tới 40% lượng tiêu thụ năng lượng và cắt giảm tới 77% lượng khí phát thải nhà kính của tòa nhà".

Để vượt qua các rào cản và thu hẹp "khoảng cách tác động xanh", ông Pang tin rằng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và chuyển đổi năng lượng, chính là chìa khóa.

Ông đưa ra một ví dụ ấn tượng về tiềm năng tiết kiệm: "Nếu chúng ta có thể chuyển đổi nhu cầu năng lượng, khử cacbon cho nguồn cung, số hóa và tối ưu hóa lưới điện của mình, tạo ra hiệu quả nhờ phần mềm, ước tính đến năm 2030 chúng ta sẽ tiết kiệm được khoảng 2 tỷ USD".

Tại Việt Nam, xu hướng này đang diễn ra mạnh mẽ. "Hơn 50% các công ty được khảo sát báo cáo đang sử dụng hoặc có kế hoạch sử dụng AI để tối ưu hóa tiêu thụ năng lượng.”

Cung cấp một góc nhìn cụ thể hơn về bài toán này, ông Đồng Mai Lâm, chỉ ra vai trò kép của Trí tuệ nhân tạo (AI). Một mặt, AI là công cụ để tối ưu hóa, nhưng mặt khác, chính nó lại đang tạo ra một áp lực khổng lồ lên hạ tầng năng lượng, có nguy cơ nới rộng thêm "khoảng cách xanh" nếu không được quản lý hiệu quả.

Ông Lâm khẳng định: "Trí tuệ nhân tạo đang trở thành một động lực chính thúc đẩy sự tăng trưởng các trung tâm dữ liệu." Sự tăng trưởng này đi kèm với một "cơn khát" năng lượng chưa từng có.

Ông đã đưa ra những con số dự báo gây ấn tượng mạnh mẽ. Mức tiêu thụ năng lượng cho các tác vụ AI toàn cầu, từ mức chỉ 4,3 GW năm 2023, được "dự báo sẽ tăng gấp 3 đến 4 lần, đạt 13,5 đến 18 GW" vào năm 2028.

Tác động này còn rõ rệt hơn ở cấp độ vi mô. Tỷ trọng tiêu thụ điện của AI trong một trung tâm dữ liệu sẽ tăng vọt, từ 8% năm 2023 dự kiến sẽ chiếm "15 đến 20% tổng công suất vào năm 2028". Ông Lâm diễn giải một cách dễ hiểu: "Điều này có nghĩa là cứ mỗi 5 kWh giờ dùng trong một trung tâm dữ liệu thì có một kWh giờ được dành riêng cho tải AI."

Sự bùng nổ của AI không chỉ làm gia tăng nhu cầu năng lượng mà còn tái cấu trúc hạ tầng, đặt ra thêm thách thức cho các cam kết bền vững. Năm 2023, "khoảng 95% các tác vụ AI được thực hiện tại các trung tâm dữ liệu tập trung". Nhưng đến năm 2028, "tỷ lệ này sẽ được cân bằng với khoảng 50% sẽ được xử lý ở trung tâm và 50% tại biên."

"Như vậy, AI không chỉ làm gia tăng nhu cầu năng lượng của trung tâm dữ liệu mà còn đang dịch chuyển trọng tâm từ hạ tầng tập trung đến hạ tầng biên, tạo ra những thách thức và cơ hội lớn cho ngành năng lượng và công nghệ số," ông Lâm kết luận.

Điều này đặt ra một bài toán cấp thiết: làm thế nào để đáp ứng nhu cầu năng lượng khổng lồ và hạ tầng phân tán của AI mà không làm gia tăng phát thải carbon, không đi ngược lại các mục tiêu bền vững mà doanh nghiệp đã cam kết. Việc không giải quyết được bài toán này sẽ trực tiếp khiến "khoảng cách tác động xanh" ngày càng lớn hơn.

Cuối cùng, ông Xingjian Pang kêu gọi sự hợp tác để cùng nhau thu hẹp "khoảng cách tác động xanh". Ông khẳng định Schneider Electric cam kết trở thành "đối tác đáng tin cậy cho tính bền vững và hiệu quả", hỗ trợ các doanh nghiệp từ khâu xây dựng chiến lược, số hóa quy trình cho đến khử cacbon thông qua các giải pháp công nghệ toàn diện.

Rõ ràng, hành trình hướng tới phát triển bền vững vẫn còn nhiều thách thức, nhưng những lợi ích kinh tế và cơ hội cạnh tranh mà nó mang lại đang ngày càng trở nên rõ ràng. Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, việc vượt qua sự ngần ngại do bất ổn kinh tế để mạnh dạn đầu tư vào các giải pháp xanh và thông minh sẽ là yếu tố quyết định sự thành công trong tương lai.